Тире

Тире бастауыш пен баяндауыштың арасына қойылады: Әркім – әуелінде өз ауылының баласы(М. Ә.). Тадж-Махал – тұманды көкті жарып шыққан шұғылалы тамшы, Тадж-Махал – жер-ананың жанарындағы мөлдір тамшы, ол – мынау даладағы және жолдың бойына өскен үлбіреген ақ бәйшешек (Ә. Әл.). Пысықтау – оқу анасы (К. У.). Біріңғай мүшелерден кейін келген жалпылауыш сөздің алдынан тире қойылады: Нағашылық, құрбылық, татулық – бәрі бір жерден шыққан соң, үшеуі жандай дос-ты (С. М.). Төл сөзден кейін тире қойылады: «Сапар газетке мақтап жазылыпты», – десіп сүйсінушілер де табылып жатты (М. И.). Жалпылауыш сөздер бірыңғай мүшелердің екі жағынан келгенде, бірыңғай мүшелердің екі жағынан да тире қойылады: Фатехпурдан Аграға дейінгі жол бойында ұзыннан-ұзақ созылған сауда қалалары екенін; оларда не тілесең, бәрі – алтын; күміс; піл сүйегі; қашмырлықтардың күні бүгінге дейін қалай тоқитындарын жан адамға ашпай, құпия сақтап келе жатқан таңғажайып үлбіреген жібектері – бәрі, бәрі табылатынын жазған... (Ә. Әл.). Диалог тиреден бастап жазылады: – Нем кетіпті, барып қайтам. – Құр барып қайтпа, алып қайт! – Берсе, алам ғой (М. И.). [1]

Дерексөздер өңдеу

  1. Дереккөз: Қазақ тілі. Жоғарғы оқу орнына түсушілерге арналған оқулық. Алматы «Білім» 1994–224 бет (Ш. Бектұров, М. Серғалиев)