Тобыш

өңдеу

Тобыш – ұлыс. Тобыш ұлысынан: "Жайық", "Шегем", "Бегей", "Қараш" арыстары тарайды.

Шегем арысынан: Жаубасар, Бабық, Сырлыбай (Жайылған), Ожау (Қызылшегем, Жетім-Қараш, Қоңыршегем) рулары тарайды. 
Жайық арысынан: Әлмәмбет балалары - Табынай, Бәубек, Шоңай, Зорбай, Қожа тармақ рулары тарайды.
Бегей арысынан: Қозыбақ, Қосақ, Малай рулары тарайды.
Қараш арысынан: Еділ, Жетім-Қараш рулары тарайды.

Тобыш ұлысының жері Сағыз өзенінен Арал теңізінің шығысына дейін. Арал теңізінің солтүстігінде Әлімдермен көршілес, солтүстік батысында (Ойыл) Кенжелермен көршілес, батысында Жеменей, Жары, Ескелді руларымен көршілес. Байғанин ауданын қамтыған "Адай көтерілісі" салдарынан бұл ұлыс күрт азайып, кейбір рулар жойылып кетудің аз ақ алдында қалған. Байғанин жерінде болыс болған Бабық Мыңбай батыр басқарған. Сондай-ақ Шегем Көбен би, Таймас Ишан, Байтақ "Мақсым", Түрікпенбай палуан Байғаниннің қадірлі тұлғалары.

  • Тобыштан - Ораз, Бегей, Көпес.
  • Ораздан – Жайық, Шегем.
  • Жайықтан – Әлмәмбет.
  • Әлмәмбеттен – Табынай, Бәубек, Шоңай, Зорбай, Назарқожа. Бұлар ел арасында Бес Әлмәмбет деп аталады.
  • Зорбайдан - Төлеке, Жаңай, Тоқабай, Өтеғұл, Құлбай.
  • Ер Бегейден - Қадырқұл.
  • Қадырқұлдан - Қозыбақ батыр, Қосақ бай, Малай батыр.
  • Қозыбақтан - Дәуілдір, Қаржау, Қарақұл, Шаян. Шаяннан - Құрманалы, Құрман.
  • Дәуілдірден - Сеңгір, Мыңғыр, Елемес. Елеместен - Өтеген, Тоғызбай, Сатыбалды, Дүзжасар.
  • Сеңгірден - Жарылғап, Жақып, Оразалы, Шығыс. Шығыстан - Дос.
  • Жарылғаптан - Сүгіралы, Шанай, Дәулет, Құдайберген. Құдайбергеннен - Төлеген, Тасмағанбет, Бөлтек, Мәлігелді.
  • Сүгіралыдан - Өтеғұл, Сарғұл, Тақырбас, Жүнбас. Жүнбастан - Базар, Сағызбай
  • Тақырбастан - Нысанбай, Бектілеу, Естілеу, Қали, Жұмағали.
  • Қалидан - Мұхаммедділлә, Абыз, Рахмет, Тұрды, Аманжол.
  • Абыздан - Қуантай, Амангелді, Нұрлан.

Қуантайдан - Нұрәділ. Амангелдіден - Сәтбек. Нұрланнан - Нұраят, Орынбек.

  • Қосақтан - Қосаяқ, Есен, (Көней, Шеру, Тасай, Төле, Үсен) - бұл 5-тоқал Бегей деп бөлінеді.
  • Қосаяқтан - Әлен, Шөмен.

Тасайдан - Нұрбай, Қоңыр. Үсеннен - Ақжігіт, Есіркеп.

  • Малайдан - Өтей, Жапалақ, Бәйдеу.

Өтейден - Бәйті, Көбес. Бәйдеуден - Сүйіндік - Өмір, Темір батырлар. [1]

Дереккөздер

өңдеу
  1. Маңғыстау энциклопедиясы, 4том