Томазо Кампанелла

Томазо Кампанелла (1568 - 1639 жылдары) - угопист-социалист. Оның ең жақсы қоғамдық құрылым туралы идеялары "Күн қаласы" атты еңбегінде жақсы жазылған. Кампанелла да Платон сияқгы некелік жанүялық қатынастарды ортақтандыру принципін таратуға тырысты. Ол Күн қаласында өндіріс үясы жанүя емес, бригада немесе үстаханалар болады деп есептеді. Кампанелла еңбекті барынша дәріптеп қүлдықгы сынады, сондықган да Күн қаласында қылмыскерлер қоғамдық жұмысқа тартылмайды. Кампанелланың ойынша, ортақ меншікке негізделген қоғамда мемлекет сақталады. Алайда ол суреттеген мемлекет саяси ойлар мен мемлекеттік мекемелер тарихында белгілі болып келген мемлекеттен мүлдем өзгеше еді. Күн қаласында билік пен басқару үш принципке негізделеді:

• жаңа мемлекеттің басты міндеті өндіру мен бөлуді ұйымдастыру, азаматтарды тәрбие арқылы басқару;
• мемлекеттің бүл міндеті билік пен басқаруды жүзеге асыруда ғалымдардың елеулі рөлі болатынын көрсетеді;
• жаңа қоғамдық құрылым мемлекетті басқаруға халықтың қатысуын талап етеді.

Күн қаласында құқық, әділ сот және жаза бодцы. Зандар көп емес, қысқа әрі нұсқалы жазылды. Заңдардың мәтіндері сот жүргізілетін ғибадатханалардың колонналарына ойылып жазылған. Сот процесі ашық, ауызша және тез өтеді. Феодадцық процестерге төн азаптау мен сот тартыстарына жол берілмеген. Жазалау әділеттілік принципімен және қылмысына сәйкес жүргізіледі. Кампанелла саясаткерлер мен тирандар ойлап тапқан "мемлекеттік қажеттілік" ұғымын моральға жат нәрсе деп есептеді, оның ойынша, билікке қол жеткізу және оны сақтап қалу үшін кез келген заңды бұзуға болады деген қағида тек соларға ғана тиімді деп есептеген.