Трансформалық жарылымдар

Трансформалық жарылымдар (ығыспалар). Астеносфера деңгейіндегі конвекциялық ағымдар күшімен көлбеу бағытта дәйім жылжып отыратын мұхит түбінің литосферасын (спрединг процесі) мұхиттың орталық жоталарына көлденең бағытта жарғыштайтын жыртылу деформацияларының арнаулы түрі. Сырт көрінісі байырғы ығыспаларға ұқсай тұрса да, бұл терең жарылымдар өзіндік ерекшеліктермен сипатталады:

1. бұл жарылымдар мұхиттың орталық жоталары өсіне бағыттас емес, оған көлденең бағытта өрбиді;
2. бір-бірімен бағыттас созылған Мұндай жарылымдар мұхит түбінде ұшырасатын бірен-саран құрылым емес, олар мұхит өңірінде жаппай дамыған, сөйтіп мұхит түбінің көлбеу бағытта қозғалмалы "жолақтарын" қалыптастырады;
3. әрбір "жолақ" дербес түрде қозғалады және де бұл қозғалыстардың нақтылы кезеңдегі жылдамдықтары да әрбір "жолақ" үшін түрліше;
4. бір-бірімен аталған жота өңірінде ұштасқан әрбір жарылым бойымен өтетін мұхит түбінің қозғалысы сол жотаның қарама-қарсы қапталдарында карама-қарсы бағытта өтеді, яғни жарылым бойымен өтетін қозғалыстардың бағдары центрден тепкіш сипатты иеленген.

Трансформалық жарылымдар өңірі сейсмикалық тұрғыдан белсенді.