Турфан қазаншұңқыры

42°78′ с. е. 89°34′ ш. б. / 43.300° с. е. 89.567° ш. б. / 43.300; 89.567 ^(G) ^(O) ^(Я) Координаттары: ендіктің минуты >= 60

Турфан қазан шұңқыры немесе Турфан ойпаты - қыт. 吐魯番盆地, уйғырша تۇرپان ئويمانلىغى, Турпан ойманлиғи - Батыс Қытайдағы Шығыс Тянь-Шань сілемдерінің тектоникалық ойпаты.

Сипаттамасы

Қытайдың оңтүстік-батысында жатыр. Мұнда Орталық Азиядағы ең төмен ойыс (–154 м) орналасқан. Тұрфан қазаншұңқырының ұзындығы 200 км, ені 70 км.

Мезокайнозойдың құм-сазынан түзілген. Түбі - сор.

Климаты

Турфан қазаншұңқырының касындағы қалыпты көрініс

Климаты - тым континентті. Жазы ыстық, шілдеде орташа температура 33 °С, ең жоғарысы 47,6 °С. Қысы суық, қаңтардың орташа температурасы -9,6 °С. Жылдық жауын-шашыны 20 мм.

Өсімдік жамылғысы өте кедей: шөл мен сорда өсетін өсімдіктер құрайды. Шеткі жақтарында шұраттар (оазистер) кездеседі.

Турфан қаласы бар.

Тарихы

Гаочан көне қаласының қираған қалдықтары.

Ежелгі Гаочан қаласы Ұлы Жібек жолының маңызды бекеті болған. Қала тарихы б.з.д. 1 ғасырдан басталады. 14 ғасырларды қала соғыстың нәтижесінде өртке салынып жойылған.

Турфан қаласынан 30 км қашықтықта орналасқан Безеклік Мың Будда тау үңгірінің қабырғаларында Тан әулетінен Юань әулетіне дейінгі кезеңде салынған көптеген фрескалардың тарихшылар үшін маңызы зор. 77 белгілі тау үңгірлерінен 40-нда фрескалар табылған.

Гаочан қаласынан 6 км қашықтық шамасында ақсүйектер, мемлекет қайраткерлерін жерлеген мазар табылған. Мазарат шамасымен Цзинь әулеті тұсынан Тан әулетінің билігінің ортасына дейін болған.

Тағы қараңыз

Депрессия (география)

Дереккөздер

Hill, John E. 2003. «Annotated Translation of the Chapter on the Western Regions according to the Hou Hanshu.» 2nd Draft Edition. ссылка
Hill, John E. 2004. The Peoples of the West from the Weilue 魏略 by Yu Huan 魚豢: A Third Century Chinese Account Composed between 239 and 265 CE. Draft annotated English translation. ссылка
Hulsewé A. F. P. and Loewe M. A. N. 1979. China in Central Asia: The Early Stage 125 BC — AD 23: an annotated translation of chapters 61 and 96 of the History of the Former Han Dynasty. E. J. Brill, Leiden.
Puri, B. N. Buddhism in Central Asia, Motilal Banarsidass Publishers Private Limited, Delhi, 1987. (2000 reprint).
Stein, Aurel M. 1912. Ruins of Desert Cathay: Personal narrative of explorations in Central Asia and westernmost China, 2 vols. Reprint: Delhi. Low Price Publications. 1990.
Stein, Aurel M. 1921. Serindia: Detailed report of explorations in Central Asia and westernmost China, 5 vols. London & Oxford. Clarendon Press. Reprint: Delhi. Motilal Banarsidass. 1980. ссылка
Stein Aurel M. 1928. Innermost Asia: Detailed report of explorations in Central Asia, Kan-su and Eastern Iran, 5 vols. Clarendon Press. Reprint: New Delhi. Cosmo Publications. 1981.
Yu, Taishan. 2004. A History of the Relationships between the Western and Eastern Han, Wei, Jin, Northern and Southern Dynasties and the Western Regions. Sino-Platonic Papers No. 131 наурыз, 2004. Dept. of East Asian Languages and Civilizations, University of Pennsylvania.