Тянь-Шань шиесі

Тянь-Шань шиесі (Раушангүлділер тұқымдасы) - жабайы өсетін Қазақстандық төрт түрдің ең кең тарағаны. Шығыс төбешіктерінде, Тарбағатайда, Жетісу Алатауында, Тянь-Шаньда (Шығыс Қазақстан, Алматы, Жамбыл, Оңтүстік Қазақстан облыстары) кездеседі. Құрғақ, тасты беткейлерд, жартастарда, қорымда, бұта шіліктерінде тау етегінен таудың ортаңғы белдеуіне дейінгі аралықта өседі. Жиі үлкен көлемді шілік құрайды. Орташа биіктегі (1,5 м-ге дейін) бұта, қоңырлау-сұр қабықты. Жапырағы жіңішке қандауырша, қысқа сағақты, жиегі ұсақ тісшелі. Ұзын бұтақтарындағы жапырақтары қысқа, бұтақтағы жапырақтарына қарағанда ұзын(ұзындығы 3см-ге, ені 1см-ге дейін). Гүлдері қысқарған өркендерге төрт-алтыдан топтаса орналасқан. Гүлдері күлгін, бес мүшелі, көптеген аталықтары және жалғыз түйінімен. Тостағаншаның түтігі цилиндр тәрізді, түп жағы үрмелі, тостағанша тісшелері үшкір, бірнеше есе қысқа. Шие сәуірдің соңынан маусымға дейін гүлдейді. Жемістері (күңгірт-қызыл шар тәрізді сүйекті) маусым-шілдеде піседі. Тұқымын жемісімен қоректенетін құстар мен сүтқоректілер (қасқыр, түлкі т.с.с.) таратады. Қышқылдау тәтті жемістердің дәмі жағымды, бірақ өндірістік маңызды емес. Омарталық, сәндік , өсімдік, құрғақ, тасты беткейлерді тұрақтандырушы. Құрғақшылыққа төзімді түрлер алу мақсатында, будандастыру үшін қызығушылық тудырады.

Дереккөз: " Қазақстанның өсімдіктер әлемі. Суретті энциклопедия". Алматыкiтап баспасы 2008