Тілеуберді Мелдешұлы Бинашев
Тілеуберді Мелдешұлы Бинашев (16 ақпан 1956 — 29 тамыз 2022) — қазақстандық мүсінші және суретші, Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері. «Құрмет» орденінің иегері, Қазақстан суретшілер одағының мүшесі, Қазақстан Республикасы көркемсурет академиясының толық мүшесі, сондай-ақ Ресей өнер академиясының құрметті шетелдік мүшесі.[1]
| Тілеуберді Бинашев | |
| Туған күні | |
|---|---|
| Туған жері | |
| Қайтыс болған күні | |
| Марапаттары |
  |
Тілеуберді Бинашевтың туындылары, атап айтқанда Күләш Байсейітова, Құрманғазы, Ахмет Жұбанов ескерткіштері, Райымбек даңғылындағы этнографиялық мүсіндері Алматының сәулет келбетін, сонымен қатар Ә.Қастеев атындағы мемлекеттік мұражай коллекциясын безендіріп тұр.[2]
Өмірбаяны өңдеу
Бинашев Тілеуберді Мелдешұлы 1956 жылы Түркістан облысы (бұрынғы Оңтүстік Қазақстан облысы) Арыс қаласына қарасты Байырқұм ауылында дүниеге келген. «Өнер ордасы музейі» ЖК-нің директоры, көркем академиясының академигі.
Бала кезінен мүсін өнеріне қызығып, ағаш жонып, тастарды қашап, мүсінмен әуестенген. Халқымыздың басынан кешкен түрлі оқиғаларға байланысты композициялық монументтер жасаған. Жасаған дүниелерінің ішінде Абылай хан, Кейкі батыр, Қарасай батыр, Шақшақ Жәнібек, Төле би, Қаз дауысты Қазыбек би, Әйтеке би, Қажымұқан, Бауыржан Момышұлы, Шәмші Қалдаяқов, Дінмұхаммед Қонаев, Талғат Бигелдинов, Мәншүк Мәметова сияқты тарихи тұлғалар мен қоғам, әдебиет, мәдениет қайраткерлерінің мүсінін жасаған. Шаңырағын шағын мұражай-көрмеге айналдырған. Мүсіншінің еңбектері бірнеше республикалық, бүкілодақтық және халықаралық көрмелерге қатысқан.
Арыс қаласындағы орталық алаңда эпостық жырға сүйенген, сәтті бейнеленген «Мұңлық-Зарлық» символикалық ескерткішін тұрғызды. Туған жерінде Алатау батыр ескерткіші орнатылған.
Түркістан қаласы оқушылар сарайының алдында Абай, Түркістан қалалық музыкалық драма театрдың алдында Әл-Фараби және «Ақжайық» музыка мектебінің алдында Шәмші Қалқаяқовтың ескерткіштері қойылды. Тәуелсіздік күні қарсаңында Түркістанда жаңа әкімшілік-іскерлік орталығының алдында ҚР Тұңғыш Президенті – Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевқа биіктігі – 4 метр, тұтастай қоладан құйылған ескерткіші орнатылды.
«Мұңлық-Зарлық», «Керей-Жәнібек», «Баба рухы» монументтері, Қажымұқан, Абылайхан, Құрманғазы, Күләш Байсейтова ескерткіштері Т.Бинашевтің өнердегі эпикалық кең құлашын көрсетеді. Лирикалық лебі бар «Атамекен», «Әуен», «Сырласу», «Байырқұмның баласы», «Көктемгі жаңбыр», «Сүйінші» «Қиял» «Бинаш ата», «Аршагүл ана», «Байырқұмның қыздары», «Кемпірқосақ», «Дала қызы», «Сыр бойы» «Сағыныш» және т.б. туындылары туралы айтуға болады.
Марапаттары өңдеу
ҚР Мәдениет Министрлігінің «Мәдениет қайраткері», «Алпамыс батыр» медалі, Ордабасы ауданының Құрметті азаматы, ҚҚ «ҚР Көркем Академиясының Академигі, Арыс қаласының Құрметті Азаматы, «Талғат Бигельдинов» атындағы медалі, «Сағадат Нұрмаханбетов» атындағы медалі, «Облысқа сіңірген еңбегі үшін» медалі.
2018 жылы «Құрмет» орденімен марапатталған. «Алтын адам» сыйлығының мүсіншісі.
Ресей өнер академиясының құрметті шетелдік мүшесі (2018).[3]
Түркістан облысының Құрметті Азаматы (15.09.2021).
Дереккөздер өңдеу
- ↑ Белгілі қазақстандық мүсінші Тілеуберді Бинашев қайтыс болды. Tengrinews.kz (29 тамыз 2022).
- ↑ Мүсінші Тілеуберді Бинашев қайтыс болды. halyq-uni.kz (30 тамыз 2022).
- ↑ Мүсінші Тілеуберді Бинашев дүниеден өтті. Sputnik.kz (29 тамыз 2022).
Сілтеме өңдеу
- Бинашев Тілеуберді Мелдешұлы. Түркістан облыстық мәслихаты. maslihat-turkistan.gov.kz.
- БИНАШЕВ ТЛЕУБЕРДИ МЕЛДЕШЕВИЧ (1956–2022) (орыс.). Российская академия художеств. rah.ru.