Түктібай әулие

Түктібай әулие — Түктібай бұдан 300 жылдай бұрын Сыр өзені бойында дүниеге келген. Туған кезде үсті-басы түгел түк болған екен. Сексеннен асқан емші атасы немересінің бұлай болғанына қуанып: «Бұл бала нышанмен туды. Аты Түктібай болады. Әлі ел-жұртының атын шығаратын қасиет қонады бұл қарағыма» деп бір жасқа дейін жан баласына көрсетпей ұстайды. Сүндетке отырар жылы денесін түгел жапқан түктері өз-өзінен сыпырылып түсіп, омыртқасын бойлай ат жалындай түктері ғана қалады.

Аңыз

Бала он үшке келгенде ұрғашы тораңғыдан өзі шауып қобыз жасап алыпты. Бұл қобызының үні шықпай, қара терге түсіп қайта қобыз шабады. Бірде күн батып бара жатқанда далада ұйықтап кетіпті. Дәл өңіндегідей түс көріпті. Түсінде ақ сақалы желбіреп, беліне түскен қария: «Балам, анау Әулиешоқы деген құмның шетінде үй орнындай ғана тақыр жер бар. Соны қазсаң, өмір бойғы керегіңді аларсың. Ал, батамды бердім. Қобызды да қасиет қонған киелі жан ұстайды, қолыңды жай!» деп батасын беріпті. Бала әкесіне айтып, екеулеп Әулиешоқы құмын шарлап, ат аунайтындай ғана тақыр жерді табады. Сол жерді қазып жіберсе, түйе терісіне оралған қобыз бен төс, балға шығады. Түктібай қобызды ала салып, айдалада ойнап кеп жөнелгенде уілдеп, құм суырған жел де тынады, алакөбіктеніп долдана аққан өзен де сабыр табады. Қара қобыздың үні қалың құм ішінде шалқып, дала балқып кетеді. Бала тоқтамай жеті күй тартыпты. Өзен жағасындағы қалың аң-құс селт етіп бастарын көтеріп аңыраған күйді тапжылмай тыңдасыпты. Бой-бой терлеп жеті күйді бітіріп тоқтағанда әкесі шырт ұйқыдан оянғандай болып: – Балам, аянмен келген бұл қара қобызды қасиеттеп ұста, ұрпақтан-ұрпаққа бойтұмардай аманатта! Ал мына төсті де ала жүрейік. Бізден тараған үрім-бұтақтардан ұста, шеберлер көп шығады екен, – депті. Содан бастап Түктібай бақсы атаныпты.

Кесене

Кесене Жамбыл ауданы, Қызыләскер ауылында орналасқан.