Түркістан жұма мешіті
Түркістан жұма мешіті – Түркістан облысының республикалық маңызы бар тарих және мәдениет ескерткіштері тізіміне енген қала құрылысы және сәулет қатарындағы ескерткіш.
| Түркістан жұма мешіті | |
.jpg) | |
| Ел | |
|---|---|
| Қала | |
| Статусы |
Республикалық маңызы бар тарих және мәдениет ескерткіші |
| Мешіт түрі | |
| Сәулет стилі |
қала құрылысы және сәулет |
| Құрылысы |
ХІХ ғасыр |
| Күмбездің биіктігі |
4 м |
| Картада орналасуы | |
|
| |
Координаттар: 43°17′45″ с. е. 68°16′14″ ш. б. / 43.29583° с. е. 68.27056° ш. б. (G) (O) (Я)
Орналасқан жері
өңдеуТүркістан қаласы, Қожа Ахмет Ясауи кесенесінен оңтүстікке қарай 160 м жерде, қылуетпен қатар орналасқан.
Мешіт сипаты
өңдеуОл бір бөлмелі, шаршы пішінді, солтүстік және шығыс жақтары қасбеттерімен іргелес бастырмасы бар құрылыс.
Мешіт қазірде жоғалған ежелгі қала құрылысының бөлігі болып табылады. Жоспарда нысан айваны бар бір бөлмелі шаршы құрылыс болып табылады. Мешіт төбесінің биіктігі 4 м-ге жуық. Ортасында сегіз қырлы баған орналасқан. Шатырдың өзі жалпақ, вассалық құрылымы мен жер жабыны бар.
Интерьердің негізгі түсі қара қоңыр, бұл фонда өсімдік тақырыбы өте мәнерлі полихромды суреттер бар.[1]
- Шикі кірпіштен қаланған.
- Бөлменің ішкі қабырғалары мен қасбеттері сыланған.
- Шатыры жайпақ, топырақпен жабылған. Бөлме ішіне ойық тіреуіштің көмегімен қабырғаға және орталықта тұрған 8 қырлы діңгекке тірелетін сәндік арқалық көрік береді.
- Діңгек пен бөлме төбесі қошқыл қоңыр түсті бояумен боялған. Көгеріс өрнектері бар орамды әшекей жапсырмалар түріндегі түрлі түсті суреттер жиектеме тақтайларында сақталып қалған. Мешіт бөлмесіндегі бұйымдар жоғалып кеткен.
- Михрабтың жабдықтары жойылған, михраб қуыстарында екі жұп көгершін мен анар ағашының суреттері салынып тасталынған.
- Төбесінің биіктігі 4 м-ге жуық, есік-терезелері үлкен, едені ағаш. Жиекшелері мен қабырғаларындағы бедерлер мешіттің қаладағы елеулі құрылыс болғанын білдіреді[2][3].
Мешіт ғимараты алғаш рет 1980 жылы қалпына келтірілді. Қайта қалпына келтіру 2000 жылы жүргізілдг. Қазір мешіт ғимараты мұражай экспозициясының бір бөлігі болып табылады.
Дереккөздер
өңдеу- ↑ Қазақстанның тарихи-мәдени нысандарының және жаппай зиярат ету орындарының альбомы/ ; ҚР Мәдениет және спорт министрлігі, Қазақ ғылыми-зерттеу мәдениет институты ; [жоба авторы Т. Бекбергенов ; бас ред. А. Р. Хазбулатов]... – Астана : [б. ж.], 2018. - 495 б., суретті; . – Библиогр.: 490 б. . – 100 дана – ISBN 978-9961-23-485-9
- ↑ Қазақ энциклопедиясы, 4 том; Әдеб.: Сенигова Н.Т., Культовые сооружения около мавзолея Ходжа Ахмеда Ясави. Археологические исследования в Отраре. А.-А., 1977.
- ↑ Ислам. Энциклопедиялық анықтамалық. Алматы: “Аруна Ltd.” ЖШС, 2010 ISBN 9965-26-322-1