Тұмар

Тұмар - зиянды тылсым күштерден, тіл-көзден сақтайды деп сенген ежелден келе жатқан қазақ халқының бұйымы. Тұмар сөзінің этимологиясы көне түркі тума және йер тіркесінен "туған жер" мағынасын береді. Яғни, көне түркілер тұмарға туған жердің топырағын салып жүрген.

Ислам дінінің әсерімен, тұмарға туған жердің топырағын салу ығыстырылап, орнына Құран аяттары жазылған қағаз салу белең алған. Тұмарды әдетте діни ғұламаларға жаздырып алып, былғарымен қаптап, бойға тағып жүреді.

Тұмар атаулары өңдеу

Тұмар атаулары жасау барысында қолданылатын материалына, сәндікке тағуына және безендіру әшекейіне байланысты қалыптасқан.^[1]

Түрлеріне байланысты атау түрлері өңдеу

Жастық тұмар - төрт бұрышты түсті металдан жасалған көркемдік тұмар.
Қиық тұмар - сәндікке мойынға тағылатын жалтырауық заттардан істелген тұмар.
Лағыл тұмар - лағыл таспен безендірілген тұмар.
Сіркелі қолтық тұмар - бетіне сіркелеп өрнек салынған тұмар.
Алтын тұмар - күміс бетіне сіркелеп алтын жалатылған тұмар.
Тұмарша - асыл тасты күмістен жасалған, мойынға тағылатын әшекейленген тұмар.
Тіллә тұмар - алтынмен қапталған тұмардың бір түрі.

Басқа түрлері өңдеу

Әлемде әрбір халыққа тән тұмар тағу және оның күшіне сену дәстүрі бар. Қазіргі заманға сай сан алуан тұмар атаулары баршылық.^[2]

Дереккөздер өңдеу

↑ "Күйеу келтір, қыз ұзат, тойыңды қыл": Әдеби-этнографиялық таным(құрастырғандар Б.Әлімқұлов, Е.Әбдіраманов). 238б., 1994. ISBN 5-7090-0195-3
↑ «Қазақстан»: Ұлттық энциклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, VIII том

[1] "Күйеу келтір, қыз ұзат, тойыңды қыл": Әдеби-этнографиялық таным(құрастырғандар Б.Әлімқұлов, Е.Әбдіраманов). 238б., 1994. ISBN 5-7090-0195-3

[2] «Қазақстан»: Ұлттық энциклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, VIII том

[1]

[2]