Төлеуғали Насырханұлы Әбдібеков
Төлеуғали Насырханұлы Әбдібеков (қыркүйек 1916— ақпан 1944) — Ұлы Отан Соғысына қатысушы, 8-ші Гвардиялық атқыштар дивизиясының мергені, аға сержант. Барлығы 397 жауды жер жастандырған. Орта жүздің ішіндегі Найман тайпасының Қаракерей руынан.
Биографиясы өңдеу
Ол 1916 жылы Семей облысының (қазіргі Шығыс Қазақстан облысы) Жарма ауданында Насырхан Әбдібекұлының отбасында дүниеге келген. Ұлты - қазақ. Төлеуғали аңшылықпен айналысқан, оның мергендігіне өзге аңшылар мен ауыл ақсақалдары таңдай қағатын. 1932 жылы туыстарының шақыруымен Төлеуғали Оңтүстік Қазақстандағы «Пахта-Арал» кеңшарына көшіп барып масақшы болып жұмыс істеді. Сол жерде ол Қызыл Әскер құрамына алынып Хабаров аймағында қызмет етті. Қызметі аяқталғаннан кейін Төлеуғали туып-өскен кеңшарына оралып мақта бригадасына басшылық еткен еді. Жұбайы — Әбдібекова Найсымкүл. 1942 жылы мамырда Шымкент облысының жаңадан жасақталған сарбаздар тобымен Төлеуғали Калинин майданына келіп жетті. Мергендер қатарына алынды. 8-ші Гвардиялық атқыштар дивизиясының әскери іс-әрекеттердің қысқаша есебінде 1942 жылдың өзінде аға сержант Әбдібековтің 219 фашисттің көзін жойғаны жазылған.
Толық емес екі жылдың ішінде – 1942 жылдың 14 мамырынан 1944 жылдың 21 ақпанына дейін атқыштар ротасының мергені Төлеуғали Әбдібековтің өзінің мерген винтовкасынан 397 фашистті(қолжетпейтін сілтеме) жойыған.
1942 жылғы «Комсомольская правда» газетіндегі Төлеуғали Әбдібеков туралы жазба:
Тулеуғали мергендігімен қатар, ұстаздық қасиетімен де ерекшеленді. Ол өз полкінде мергендік қозғалысын ұйымдастырып, 32 мергенді дайындады.
8-ші гвардиялық атқыштар дивизиясының «Красноармейская» газеті 1942 жылы 18 қыркүйекте «Отан үшін» деп жазады: «Енді мерген Абдыбековтің қолында жойылған 102 гитлерлік бейбақ бар, олар енді ешқашан жерімізге сасық иіс таратпайды.» Мылтық, фашистер өмір сүрмейді. , - дейді мерген(қолжетпейтін сілтеме).
Соңғы меже өңдеу
1944 жылы 22 ақпанда Әбдібековтің неміс мергенімен соңғы жекпе-жегі болды. Әбдібековтің жағдайы нашар еді, ол суық тиіп, бір кезде неміс мергені оны бірінші тауып, Әбдібековты атты. Әбдібеков мойнынан ауыр жараланғанымен, қайтарған оқпен неміс мергенін сол жерде өлтірді. Бұл оның жойған соңғы жауы болды.
23 ақпанда Әбдібеков 6-шы дәрігерлік-санитарлық батальонда алған жарақатынан қаза тауып, Калинин облысы Новосокольники ауданы Насва станциясының солтүстік-шығысында осыдан тура бір ай бұрын қайтыс болған досы Григорий Постольниковтың жанына жерленді. (қазіргі Псков облысы). Соғыстан кейін Псков облысының Монаково ауылындағы бауырлас әскери зиратына қайта жерленді.