Урмонотеизм

Пратеизм - латынша ---- алдында, алда және грекше ----- құдай, сөзбе-сөз алдыңғы құдай, алдағы құдай патер В. Шмидтің жолын ұстаушылар, 20 ғасырдың 60 жылдарында қабылданбай тасталған прамонотеизм теориясының орнына жаңа ілім ұсынған П. Шебест пен К. Клостермайердің буржуазиялық дінтануға енгізген теориясы. Діннің шығуы жөніндегі протеистік теория алғашқы діннің мазмұны мен формасы проблемасын шешуден қашады, дін бір құдайға сену және құдіретке, кереметке, адамның ақыл-ойы жетпейтін нәрсеге ұмтылу адамның ең түпкі мәнін құрайды және ол адам психикасының ең терең қабаты болады-мыс дегенді өршелене қорғайды. Пратеистік дәлел өзінің мәні жағынан прамонотеизмнің анағұрлым икемді теориясы болып табылады және ішінара болса да оны ақтауды мақсат етеді.