Устим Якимович Кармалюк
Устим Якимович Кармалюк (1787 жыл 10 наурыз - 1835 жыл 22 қазан) - Подольск губерниясында басыбайлылыққа қарсы шыққан шаруалар қозғалының басшысы.
Өмірбаяны өңдеу
Басыбайлы шаруа отбасында туған. Бағынбағаны үшін помещик орны 1812 жылы әскерге жіберген. Одан қашқан Кармалюк 1813 жылы көтерілісшілер отрядын ұйымдастырып, шаруаларды барщинаға шықпауға, қанаушыларды аяусыз жазалауға шақырды. Көтерілісшілер помещиктердің үйілерін талқандап, мүліктері мен ақшаларын тартып алды да, оларды басыбайлы шаруаларға бөліп берді. 1832-1835 жылдары көтеріліс кең етек алды, оған 20 мыңдай адам қатысты. Бірнеше рет патша үкіметінің қолына түсіп, Сібірге айдалса да, Кармалюк еліне әрқашан қашып келіп, күресті жалғастыра берді. Ол басқарған шаруалар қозғалысы көп жерді қамтып, басыбайлылықтың іргетасын шайқалтуда зор рөл атқарды. Кармалюк жаудың тасадан атқан оғынан қаза тапты.
Кармалюк туралы естеліктер өңдеу
Ол туралы халық өлең шығарып, оның есімі аңызға айналды. Украина әдебиеті мен бейнелеу өнерінде Кармалюк образы кең бейнеленген.[1]
Дереккөздер өңдеу
- ↑ Қазақ Совет Энциклопедиясы, Алматы, 1974 ж., 5 том