Утамыр

Утамыр (лат. Cicuta) – шатыршагүлділер тұқымдасына жататын көп жылдық шөптесін өсімдіктер. Қазақстанда батпақты жерлерде, жазық жердегі көлдер мен жылғалардың, өзендердің жағалауларында, ылғалды шабындықтарда өсетін 1 түрі – у л ы У. (С. vіrosa) бар. Оның биікт. 40 – 100 см. Тамыр сабағы жуан, одан жіпше тәрізді шашақ тамырлары тарайды. Күрделі, саусақ салалы жапырақтарының шеті тілімденген. Ақ түсті, ұсақ гүлдері күрделі шатырша гүлшоғырына топталған. Шілде айында гүлдеп, тамызда жемісі піседі. Жемісінің ұз. 2 мм-дей, сары түсті қырлары айқын көрінеді. У. – өте улы өсімдік, құрамында улы зат – цикутотоксин, алкалоид – цикутин бар. Тамыр сабағы мен тамыры малға өте қауіпті. У-мен әсіресе, күзде және көктемде сиыр мен қой көп уланады. Уланған малдың аузынан сілекейі ағып, мазасызданады, іші кебеді, жағы қарысады, тамыр соғуы жиілеп, тынысы тарылады, тұншығып өледі. У-мен уланған малға таннин, көмір, іш жүргізетін дәрілер, тамыр тартылған кезде хлоралгидрат беріледі.

Утамыр
кәдімгі утамыр
Ғылыми топтастыруы
Дүниесі: Өсімдіктер Бөлімі: Гүлді өсімдіктер Табы: Қос жарнақтылар (unranked) Asterids Сабы: Apiales Тұқымдасы: Apiaceae Кіші тұқымдасы: Apioideae Тайпасы: Oenantheae Тегі: Cicuta L.
Үлгілік түрі
Cicuta virosa
түрлері
24 түрі белгілі