Фанерофиттер (грек. phaneros — анық көрінетін, ашық және …фит) — өсімдіктердің тіршілік формасы. Фанерофиттерге ағаштар, бұталар, ағаштанып кеткен шырмауықтар жатады. Мұндай өсімдіктердің ауа райының қолайсыз жағдайларына (суық пен құрғақшылықты) төтеп беруін жерден біршама биік орналасатын бүршіктері атқарады. Сондықтан Фанерофиттердің көпшілік түрлері климаты жылы аймақтарда өседі.
Ал қоңыржай және суық белдеулерде, сондай-ақ қуаң жерлерде өсетін Фанерофиттердің бүршігінің сырты қабыршақтармен, кейде шайырмен қапталған. Биіктігіне қарай Фанерофиттер: микрофанерофиттер (2 — 8 м), мезофанерофиттер (8 — 30 м) және мегофанерофиттер (30 м-ден жоғары) болып бөлінеді. Өсімдіктердің тіршілігіне қарай Ф-ден басқа формалары да кездеседі. Мысалы, гемикриптофиттер (грек. hemі — жартылай, kryptos — жасырын және …фит) — бүршіктері жылдың қолайсыз вегетац. кезеңінде пайда болатын өсімдіктер. Мұндай бүршіктердің сыртын қабыршақтар қаптап немесе күзде түскен жапырақтардың, кейде қар жамылғысының астында жатады. Бұлардың негізгі өкілдері: сарғалдақтар, бақбақ, иісті шөптер.
Криптофиттер (грек. kryptos — жасырын және …фит) — бүршіктері тамырсабағында, түйнегінде, жуашығында жетіліп, топырақтың астында немесе су бетінде қалқып жүретін өсімдіктер.
Терофиттер (грек. theros — жаз және …фит) — жылдың қолайсыз жағдайларына тұқымы арқылы төтеп беретін өсімдіктер. Бұларға көбінесе шөл, шөлейтті аймақтарда өсетін өсімдіктер (мысалы, орамжапырақ тұқымдасы, көкнәрлер, т.б.) жатады.
Хамефиттер (грек. chamaі — жерде және …фит) — бүршіктері жерден бірнеше м биіктікке дейін көтеріліп өсетін өсімдіктер. Мұндай бүршіктерді қар басып жатады. Бұларға тундрада, биік тау басында өсетін өсімдіктер (мүктер, фригана, томиллярлар, т.б.) жатады. Бұл жіктелімді даниялық ғалым К.Раункиер ұсынған (1905, 1907). [1]

Дереккөздер

өңдеу
  1. Экология (оқулық) - Алматы, 2008 - ISBN 9965-32-223-6