Фанк

Фанк (ағылш. funk) – афроамерикандық әннің негізін алатын ағымы.

Фанк
Бағыт	ритм-н-блюз
Бастаулары	соул, госпел, джаз
Пайда болған уақыты мен жері	АҚШ 1960-шы жылдар
Өркендеу жылдары	1970-ші жылдар
Ұқсас жанрлар
Deep Funk, P-Funk, Синт-фанк
Туыстас жанрлар
Афробит, Acid jazz, G-Funk, Фанк-рок, Jazz funk, Диско, Хаус, Хип-хоп, Техно Синт-фанк, Funktronic

Термин әндік бағытты білдіреді. Соулмен қатар ритм-энд-блюз біріктірілген. Фанктың қалыптасуы 60 жылдары ритм-энд-блюз коммерциялаудің өсуіне қарама-қарсы болған кезде басталды. Стильдің негізін қалаушы Джеймс Браун, Джордж Клитон және Слай Стоун болған. Фанк сөзі – жаргондық. Ол терлегенге дейін билеу деген мағынаны білдіреді. «Фанк» сөзін («Get funk!. Get funky!») джазмэндер XX ғасырдан бастап қолданған. Көрермендерге қараған кезде «фанк» сөзімен қатар «сканк» (ағылш. skunk) сөзін қолданған. Ақырында фанк әннің стилімен бекітілген. Ол ритм-блюздардың ішінде ең би әуені болып табылады. Фанк ең біріншіден би әуені болып табылады. Әндік артықшылық: барлық аспаптардың партиясының шекті көшірмесі (бас көшірмесі «фанкующий»), жүріп тұрған ырғақ, шаңқиған вокал, әуенді қысқа фразаларды қайта-қайта қайталау. Лари Грэмуге жиі «ударная техника игры на бас-гитаре» слэп өнертабысын тіркейді. Ол фанктың ерекше элементі болды. Фанктық топтағы гитарашылар ырғақтық стильде ойнайды. Wah-wah үнінің әсерін жиі қолданады. Соқпалы элементтерді арттыру үшін риффте «өлі» немесе бәсеңдетілген ноталар қолданылады. Джими Хендрикс фанк-роктың пионері болған. Фанктың жаңа ғасырдағы жолын қуушы funktronica стилі болды. Синт-фанктың замандас гүлденуі.

Тарихы

Фанк АҚШ-та 1960 жылдың ортасында түрі өзгерген ауырлатылған соул ретінде пайда болды. Фанктың «кіндік әкесі» және негізін қалаушы Джеймс Браун соулдың және рит-энд-блюздің әншісі болып бастаған. Фанк стиліндегі оның алғашқы әндері 1965 жылы пайда болды: «Papa’s Got a Brand New» және «Bag Funky Drummer». Алғашында фанк тек көңіл жадырататын ән болған (Уилсон Пикеттің «In the Midnight Hour» және «Funky Broadway»). Фанктың классикалық жазулары 1690 пен 1970 жылдардың межесіне жатады. Джеймс Браун мен Джордж Клинтоннан басқа Sly & the Family Stone және Earth, Wind & Fire топтары әйгілікке ие болды. Қазіргі таңда фанк өтпелі стильді тудырып, рок пен джазға әсерін тигізеді. Альтертанивтік рок-ән (Talking Heads, Minutemen) де фанктың әсерінен құтыла алмады. 1970 жылы «электрофанк» стилінің құрушы және орындаушысы Херби Хэнкок болды. Осы стильдің дамуына үлкен үлесін қосты. 90 жылдардың рок-әніне фанк әжептәуір үлесін қосуда. Көбінесе ақ музыканттар мен Red Hot Chili Peppers, Primus, Jamiroquai, Beastie Boys, Spin Doctors топтарың арқасында дамып келе жатыр. 1980 жылы Майкл Джексон мен Принс әлемдік поп-әнде мойындауды алды. 1980 жылы хип-хопта фанк-хиттердің семплы көп қолданылған. 2000 жылдарда да осы дәстүр жалғасты. The Neptunes секілді беделді продюсерлердің арқасында.

Орындаушылар

• Alexander O’Neal
• Atlantic Starr
• Aurra
• Average White Band
• The Bar-Kays
• B. B. & Q. Band
• Brass Construction
• Bootsy Collins
• Brothers Johnson
• B. T. Express
• Brick
• James Brown
• Cameo

Дәстүрлі фанктан шыққан музыкалық стильдер

• Hip-hop
• G-Funk
• Afrobeat
• Funk Blues
• R&B
• Breakbeat
• Jazz-Funk
• Southern Rap
• G-Rap
• Funk rock (INXS)
• Punk Funk (Rick James)
• Soul Music
• Blues
• Latin
• Salsa