Фердинанд Порше

Фердинанд Порше (немісше Ferdinand Porsche; 1875 жыл 3 қыркүйек. Мафферсдорф, Австро-Венгрия – 1951 жыл 30 қаңтар, Штутгарт, Германия) – неміс брондалған танк техникасы мен автомобиль құрастырушысы. Porsche компаниясының негізін қалаушы. 20 ғасырдың әйгілі Volkswagen Käfer автомобилін шығарушы ретінде танымал.

Ерте кезең

Фердинанд Порше 1875 жылы 3 қыркүйекте Мафферсдорф қалашығында дүниеге келеді. Әкесі – Антон Порше жөндеу шеберханасының иемденушісі болған. Жергілікті тұрғандар арасында құрметті болады. Тіпті ол мэр қызметін атқаруға да сайланады. Фердинандтың сондай-ақ ағасы мен әпкесі болады. Антон Порше өзінің мұрагері етіп үлкен ұлын қойғысы келеді, бірақ ұлы шеберханада жұмыс істеп жатқанда оқыс жағдай орналып қаза табады. Осыдан кейін әкесінің үлкен ұлы әрі мұрагері ретінде Фердинанд Порше болады.

Әкесінің шеберханасында Фердинанд 15 жасынан бастап жұмыс істей бастайды. Кейін ол техникалық училищеге түседі. Таңнан кешке шейін әкесінің шеберханасында істеп, кеште Райхенберг училищесіне оқуға барып жүреді.

Автомобиль құрастырушы

Фердинанд Порше Вена университетінде жүргізілетін дәрістерге ерікті тыңдарман ретінде қатысып инженерлік істі үйреніп алады. Лонер құрастырушылық бюросында жұмыс істейді. Ол жерде Фердинандқа жылдам жүретін, сонымен қатар Австрияда жақсы сатылатын электрлі тартылысты автомобиль құрастыру талабы қойылған еді. Порше аталмыш жобаны сәтті құрастырып шығады. Көлік шағын әрі жылдам - сағатына 40 километр жүретін болады. Алайда көліктің салмағы едәуір ауыр болады, қорғасыннан жасалған аккумуляторлы батареялар көлік салмағының басым бөлігін құрайды. Батареялардың қуаттылығы ұзақ уақытқа жетпейді, автомобиль небәрі бір сағат қана қозғалыста бола алады. Лонер бұл үлгіні өте сәтті шыққан деп есептеп, Порше электромобилінде рахаттана жүреді. Бірақ Фердинанд бұл жобаны сәтсіз деп табады.

1898 жылы Поршеде жаңа электромобиль жасау идеясы туады. Лонер Фердинандты өз компаниясына бас құрастырушы етіп тағайындап, іске кірісуге жағдай жасайды. Өздігінен жүретін экипажда әрбіреуі екі жарым жылқы күшіне тартатын қуаты бар екі электромоторы бар болады. Оған Lohner-Porsche деген атау береді. Бұл үлгі 1900 жылы Парижде өткен бүкіләлемдік көрмеде Гран-приге ие болады. 1906 жылы Порше Austro-Daimler автомобилін шығарған Вена фирмасының техникалық директоры мен бас құрастырушыс болады. Оның басшылығымен Prinz-Heinrich, Sascha, ADM және ADR үлгілері шығады.

Екінші дүниежүзілік соғыс

Соғыс кезінде Porsche бюросы Beetle және жауынгерлік машиналар негізінде жер бетіндегі көліктер мен қосмекенділерді жасады: Tiger (P) ауыр танкі, Фердинанд танкке қарсы өздігінен жүретін зеңбірек және Maus аса ауыр танкі (неміс тілінде - тышқан).

1943 жылдың аяғында одақтас авиацияның рейд кезінде бюроның бүкіл мұрағаты жойылды. Келесі жылдың басында аман қалған жабдықтар мен құжаттар Австрияның Гмюнд қаласына жеткізіліп, жергілікті ағаш кесу зауытының ғимаратына орналастырылды. Дәл осы жерде Фердинанд Порше мен оның 36 жастағы ұлы Фердинанд «паромы» Антон Эрнст соғыстың аяқталуын қарсы алды.

Соғыстан кейінгі кезең

1945 жылы желтоқсанда әкесі мен баласы Францияның Әділет министрлігі қозғаған іс бойынша тұтқындалды. Фердинанд 20 айға жуық түрмеде отырды (Ферри 1946 жылы наурызда босатылды). Тек 1947 жылдың 1 тамызында профессордан айыптар алынып тасталды, бірақ олар бір жыл бойы француз оккупация аймағынан шықпау туралы қолхат алды. Бұл жағдай, сондай-ақ түрмеде жатқан оның денсаулығына қатты нұқсан келтіру Фердинандты бюро басшылығынан кетуге және ұлы мен оның көмекшілерімен кеңесумен шектелуге мәжбүр етті.

Австрияны азат еткеннен кейін оның үкіметі Порше бюросының капиталын қоса алғанда, немістің барлық мүлкі мен банктік есепшоттарына тыйым салды. Маған шұғыл түрде демеушілер іздеуге тура келді. Бұл рөлді екі неміс - Цюрих жарнама агенттігінің басшылары фон Зенгер мен Бланк алды.

Бюроның Германияға оралуы 1949 жылдың аяғында болды. Өндіріс Штутгарттың Зуффенгаузен қаласында орналасқан Reutter бодибилдерінен жалға алынған шеберханаларға көшті. 1951 жылы 30 қаңтарда Porsche инсульттан кейін қайтыс болды. Ферри фирмадағы толық билікті өз қолына алды.