Флуоксетин

patent [[1]]

Анықтама

Флуоксетин – бициклді, пропиламин туындысы болып табылатын антидепрессант, нейрондардың синапстарындағы серотониннің селективті кері қармауыш ингибиторларына жатады. Холинергиялық, Н-1 гистаминды рецепторларына және альфа-адренорецепторларға әлсіз әсер етеді. Ми құрылысындағы серотонин концентрациясының артуына септігін тигізеді, яғни серотониннің жүйке жүйесіне әсер ету уақытын ұзартады. Тромбоциттардағы серотонин жұтылуының алдын алады. Ішке қабылдағанда жақсы сіңіріледі, дегенмен, тағаммен бірге қабылдау флуоксетин ісерін төмендетеді. Оның антидепресанттық қасиеті ынталанырушы қасиетімен бірге жүреді. Көңіл-күйді жақсартады, алаңдаушылықты, қорқыныш сезіміз азайтады, дегенмен седативті дәрі ретінде саналмайды. Препарат 1974 жылы Eli Lilly and Company – дағы ғылымдармен ашылған. АҚШ – тың тағам және дәрілер сапасын бақылаушыларға алғаш рет 1977 жылдың ақпан айында көрсетілген. 1987 жылдың желтоқсанында сатылымға шығаруға рұқсат алынды. Қазіргі таңда өзге антидепресанттардың көптігіне қарамастан, флуоксетин алдыңғы қатарда тұр: 2010 жылы тек АҚШ – та флуоксетинге 24,4 миллион рецепт берілген; 2011 жылы Ұлыбританияда флуоксетинге 6 миллион рецепт берілген.

Синтезделуі

Флуоксетин синтезі

6 [[2]]

а. –NH - бөлінуі, орталық өнім шығара алатын кез-келген негіз қолданылады.

b. Бензил протоны түзілуі, дипольді еріткіштер қолданылады.

с. Карбон ионынын түзу үшін бензил протонының бөлінуі.

d. Тепе – теңдік жағдайындағы карбон ионы түзілуі.

е. Карбон ионының протондалуы, яғни флуоксетин түзілуі.

патент[[3]]

Изомерия

Флуоксетин рацематты қосылыстарға жуықталып жасалады, сондықтан изомермен байытылған қоспа деп аталады. Хиралды орталығы мен изомерлері:

патент[[4]]

Фармококинетика

Бауырда флуоксетин CYP2D6 ферментінің P450 цитохромы қатысында норфлуоксетиндерге және өзге де анықталмаған метаболиттерге деметилденеді. S – норфлуоксетин активтілігі тұрғысынан S – және R – флуоксетинге тең, ал R – норфлуоксетиннен артық болып табылады. Флуоксетин 94 – 704 мл/мин, норфлуоксетин 60 – 336 мл/мин бауырмен шығарылады. Шамамен 12% - ы асқазан – ішек жолдары арқылы шығарылынады. Жартылай ыдырау периоды бірінше рет қабылдауда 1 – 2 тәулік, ал ұзақ уақыт қолдануда 4 – 6 тәулік болып табылады. Бауыр циррозымен ауыратын адамдарда жартылай ыдырау периоды ұзарады. 1 апта ішінде негізінен бауырмен (80%): өзгертілмеген күйде (11.6 %), флуоксетин глюкурониді ретінде (7.4%), норфлуоксетин түрінде (6.8 %), норфлуоксетин глюкурониді түрінде (8.2 %), гиппур қышқылы түрінде (20% - дан астамы), өзге қосылыстар ретінде (46%) шығарылады. 15% - ы ішекпен шығарылады.

Флуоксетин фармокинетикасын бір ерекшелігі: оның жанама әсерлері өте ұзақ уақыт сақталып қалуы мүмкін, сонымен қатар серотониндік синдром даму қаупі де өте жоғары. Оның фармокинетикасы түзусызықты қозғалыспен жүрмейтіндіктен, оның дозасын арттыру препараттың қан құрамында деңгейінің пропорциональді емес артуына әкеледі.

Дәрілік сипаттама

Қолдану себептері: депрессия, шизофрения, биполярлы ауытқу, шизоаффективті психоз, жүйкелік булимия, алкоголизм.

Препаратқа гиперсезгіштік, бауыр аурулары, асқынған бүйрек жетіспеушілігі, глаукома, эпилепсия, диабет, алкогольмен, психотропты және өзге де дәрілік заттармен улану, жүктілік, емізу кезінде қолдануға болмайды.

Паркинсон ауруы, жүрек аурулары бар адамдар байқап қолданғаны жөн.

Жанама әсерлері

'Жүйке жүйесі тарапынан': бас айналу, бас ауруы, ұйқышылдық немесе ұйқысыздық, тез шаршаушылық, астения,деперсонализация, нервоздық.

Ас қорыту жуйесі тарапынан: тәбет жоғалуы, лоқсу, диарея, анорексия, құсу.

Аллергиялық реакциялар: бөртпе

Өзге: көру қабілеті нашарлануы,тыныс алу жүйесі бұзылуы, васкулиттер

Шамадан тыс қолдану:

Белгілері: құсу, тым қозып кету, дененің құрысып қалуы

Емдеу: активлеген көмір, асқазан тазалау, транквилизаторлар, терапия жүргізу.

Пайдаланылған әдебиеттер

http://www.google.com/patents/WO2000064855A1?cl=en