Фрэнсис Арнольд
Фрэнсис Гамильтон Арнольд (1956 жылы 25 шілдеде туған, Эджевуд, Пенсильвания) — американдық ғалым және инженер. Эволюцияның бағыттаушы ізашары (1990 жылдың басында). Бағытталған эволюцияға арналған жұмысы үшін химия бойынша 2018 жылғы Нобель сыйлығының лауреаты.[1][2]
| Фрэнсис Арнольд | |
| Frances Hamilton Arnold | |
.jpg) Frances Arnold | |
| Туған күні | |
|---|---|
| Туған жері | |
| Ғылыми аясы |
химиялық технология |
| Жұмыс орны | |
| Ғылыми дәрежесі | |
| Альма-матер | |
АҚШ-тың барлық үш Ұлттық академиясының мүшесі: Ғылым академиясы (2008), Инженерлік (2000) және Медициналық (2004), сонымен қатар Американдық Философиялық Қоғам (2018), Лондон Корольдік Қоғамының шетелдік мүшесі (2020). Ұлттық технологиялар мен инновациялар медалімен марапатталған (2013) және Ұлттық өнертапқыштар даңқы залына енген (2014).
Өмірбаяны өңдеу
Арнольд Фрэнсис 1956 жылы 25 шілдеде АҚШ-тың Олбани қаласында дүниеге келген. Ол - ядролық физик Уильям Ховардтың қызы , генерал Уильям Ховардтың немересі. Арнольд Фрэнсис әкесімен бірге алғашқы әкесі мен баласы ретінде - АҚШ Ұлттық инженерлік академиясының туысқандық жағынан бірінші мүшелері болды. 1990 жылдардың басында Фрэнсис бағытты эволюцияның ізашары болды.[3]
Өз өмірінің негізгі ғылыми жұмысында Фрэнсис Арнольд мысық пен ит өсірушілерден шабыт алды. Бірақ бәрі жануарлар әлемінен, тіпті тірі организмдер әлемінен де басталды. 1979 жылы 23 жастағы Франсис Принстон университетінде механикалық және аэроғарыштық инженерия мамандығы бойынша бакалавр дәрежесін алды. Жас ғалым ол кезде әртүрлі энергия көздерін зерттеумен айналысты. Оқу барысында ол Италияға барып, ядролық реакторға арналған компоненттер шығаратын зауытта жұмыс жасау үшін бір жыл демалыс алды. Үйге оралып, ол Принстондағы Энергетика және қоршаған ортаны зерттеу мектебінде оқуды жалғастырды, онда бір топ ғалымдар мен инженерлер баламалы энергия көздерін құру жолында жұмыс істеді - соңында күн энергиясы туралы дипломын аяқтады.[4]
2000 жылдан бастап ғалым Инженерлік, содан кейін Америка Құрама Штаттарының Медицина академиясының мүшесі болды. 2008 жылы Фрэнсис Ұлттық ғылым академиясының мүшелігін алды. Бір жылдан кейін ол американдық микробиология академиясына шақырылды. 2010 жылы ол Американың ғылымды дамыту қауымдастығының мүшесі болды. Сонымен қатар, ол Америка өнер және ғылым академиясының және американдық философиялық қоғамның мүшесі.
Фрэнсис Арнольд сонымен қатар Калифорния технологиялық институтының инженерлік химия, биоинженерия және биохимия профессоры. Ғалым Ұлттық технологиялар мен инновациялар медалімен марапатталды және Ұлттық өнертапқыштар даңқы залына енгізілді.
2018 жылдың қазан айында Фрэнсис Гамильтон Арнольдке бағытталған эволюция саласындағы жұмысы үшін химия бойынша Нобель сыйлығы берілді.
2019 жылдың 10 желтоқсанында химия бойынша Нобель сыйлығының иегері Фрэнсис Арнольд Google құрамына кіретін Alphabet холдингінің директорлар кеңесіне қосылды.
Отбасы өңдеу
Атасы - Уильям Ховард, генерал.
Әкесі - Уильям Ховард, ядролық физик.
Бірінші күйеуі - Джеймс Бэйли.
Оның ұлы - Джеймс.
Екінші күйеуі - Эндро Ланге, астрофизик.
Ұлы - Уильям, 2016 жылы апаттан қайтыс болды.
Оның ұлы - Джозеф.
Мараппаттары өңдеу
- FASEB Excellence in Science Award (2007)
- АҚШ Ұлттық инженерлік академиясы Чарльз Старк Дрепер сыйлығы (2011 ж., Бірінші құрметті әйел)
- ENI award (2013)
- АҚШ Ұлттық технологиялар және инновациялар медалі (2013)
- Ұлттық өнертапқыштар Даңқ залына енгізілген (2014)
- Millennium Technology сыйлығы, Финляндия Технологиялық Академиясы (2016, бірінші әйел марапатталды)
- Raymond and Beverly Sackler Prize in Convergence Research НАН США (2017)
- Society of Women Engineers' 2017 Achievement Award
- Химия саласындағы Нобель сыйлығы (2018)
- Стокгольм Университетінің құрметті докторы (2013), ETH Цюрих (2015), Чикаго университеті (2016).