Фрэнсис Скотт Фицджеральд
Френсис Скотт Кей Фицджеральд (ағылш. Francis Scott Key Fitzgerald 1896 - 1940) - американдық жазушы, әдебиеттегі "Жоғалған ұрпақ" деп аталатын кезеңнің өкілі. 1925 жылы жарыққа шыққан "Ұлы Гэтсби" романымен әйгілі. Ол "Джаз дәуірі" деген терминді енгізген болатын.
| Фрэнсис Скотт Фицджеральд | |
_(photo_by_Carl_van_Vechten).jpg) | |
| Туған кездегі есімі |
Фрэнсис Скотт Кей Фицджеральд |
|---|---|
| Туған күні | |
| Туған жері | |
| Қайтыс болған күні |
21 желтоқсан 1940 (44 жас) |
| Қайтыс болған жері |
Голливуд, Калифорния, АҚШ |
| Азаматтығы |
АҚШ |
Өмірбаяны өңдеу
Фицджеральд 1896 жылдың 24 қыркүйекте Миннесота штатының Сент-Пол қаласында дүниеге келген. 1908-1910 жылдары Сент-Пол академиясында, 1911-1913 жылдары Newman School, ал 1913-1917 жылдары Принстон университетінде білім алады. 1917 жылы әскерге өз еркімен кетеді. Онда ол генерал хатшысының қызметін атқарады. Әскерде ол Зельда Сейр атты қызбен танысып, ғашық болып қалады. Зельда ауқатты отбасыдан болғандықтан, онық ата-анасы Фрэнсиске тұрмысқа шығуға қарсы болады. Ол үшін Зельдаға үйленудің басты жолы әдеби табыс болып көрінді. Оның алғашқы шығармалары табыс әкеле алмағандықтан, Фрэнсис ата-анасының үйіне қайтып келеді. Онда ол өзінің "Романтикалық эгоист" романын түзейді. Бұл роман 1920 жылы "Жұмақтың осы жағы" (This side of Paradise) деген атпен жарық көреді. Роман Фицджеральдқа лезде табыс алып келеді. Сол жылы ол Зельдамен үйленеді. 1924 жылы Фицджеральд Еуропаға кетеді. Алдымен Италияда, кейіннен Франция тұрады. Сонда ол Эрнест Хемингуэймен танысып, "Ұлы Гэтсби" романын жариялайды. Көптеген сыншылардың ойынша, бұл романды сол кезеңнің "жауһары" деп атауға болады. Фицджеральдтың алдағы жылдары ең ауыр болады. 1925 жылы Зельда ақылдан алжаса бастайды, ал өзі ішімдікті көп іше бастайды. 1930 жылы Зельда шизофрения ауруына шалдығады. 1934 жылы Фицджеральд "Түн нәзік" (Tender is the Night) атты шығармасында өзінің ауыр жағдайын сипаттап жазады. 1937 жылы Фицджеральд Голливудта сценарист болуды жөн деп ұғады. 1939 жылы ол Голливуд өмірі туралы "Соңғы магнат" атты романын жазуды бастайды. Өкінішке орай ол бұл шығарманы бітіре алмайды. "Esquire" журналында өліміне бірнеше күн қалғанда Фицджеральд өзін сынық тәрелкемен теңестіреді. 1940 жылы ол ұстамалы жүрек ауруынан қайтыс болады.
Шығармалары өңдеу
Романдары:
- «Жұмақтың осы жағы» (This Side of Paradise, 1920)
- «Әсемдер мен жексұрындар» (The Beautiful and Damned, 1922)
- «Ұлы Гэтсби» (The Great Gatsby, 1925)
- «Түн нәзік» (Tender is the Night, 1934)
- «Соңғы магнат» (The Last Tycoon, аяқталмаған, қайтыс болғаннан кейін жарияланған, 1941)
Әңгімелері:
- "Бенджамин Баттонның жұмбақ әңгімесі" (The Curious Case of Benjamin Button, 1921)
Кино үшін сценарийлары: 1924 — Grit (Фильмнің копиялары да, сценарийдің түп нұсқасы да сақталмаған) 1938 — Үш жолдас / Three Comrades (Фицджеральдтың нұсқасы бұрмалауға ұшыранды, оригиналы жеке кітап болып жарық көрді)