Халькантит

Халькантит — CuSО₄ • 5Н₂О. Грекше халькос — мыстың гүлі деген сөз. Қазақша аты көк тотияйын. Қаттылығы 2,5, меншікті салмағы 2,1—2,3. Жымдастығы (110) бойынша ете жақсы білінеді. Түсі ашық көк, шыныдай жылтырайды. Суға жақсы ериді, аздаған тіл қуыратын ашқылтым дәмі бар. Сингониясы триклиндік.

Chalcanthite
Негізгі мәліметтер
Санаты	Минерал
Химиялық формуласы	CuSO4·5H2O
Штрунц классификациясы	07.CB.20
Симметриясы	Triclinic 1 pinacoidal
Ұяшықтары	a = 6.11 Å, b = 10.673 Å, c = 5.95 Å; α = 97.58°, β = 107.17°, γ = 77.55°; Z = 2
Қасиеттері
Түсі	Berlin blue to sky-blue, greenish blue
Пішіні	Typically stalactitic, encrusted, reniform or massive. Natural crystals are rare, but are short prismatic or tabular
Сингониясы	Triclinic
Егізденуі	Rare as cruciform twins
Бөлектік	Perfect on {110}; interrupted on {110}
Омырылым	Conchoidal
Қаттылығы Моос шкаласымен	2.5
Сызық түсі	White
Мөлдірлік	Transparent to translucent
Үлес салмақ	2.12 - 2.3
Оптикалық сипаты	Biaxial (-)
Сыну көрсеткіші	nα = 1.514 nβ = 1.537 nγ = 1.543
Қоссынушылық	δ = 0.029
Ерігіштігі	Soluble in water, turning it blue
Басқа сипаттамалары	Poisonous
Дереккөздер

Оптикалық солақай, 2u = 56°, Ng = 1,546, Nт = 1,539, Np = 1,516.

Кристалдары әдемі, тақташа жұқ а келеді. Көбінесе тұтас кесек немесе сталактит формалас болады.

• Жаратылысы. Халькантит мыс кендерінің тотыққан бетінде құрғақ климат жағдайында пайда болады.

Халькантит табиғатта сирек кездеседі. Сондықтан оны қолдан жасайды. Ол химиялық өндірісте бояу жасауға, кейбір зиянды жәндіктермен күрес жүргізуде т. б. қолданылады. Халькантит кені мыс сульфид кендерінде кездеседі.