Хамдаллах Казвини

Казвини Хамдаллах Мостоуфи (1284-1350) – иран географы. Казвини қаласының ақсүйек шенеуліктер отбасынан шыққан. Хулагу әулеті тұсында өзі де ірі финанс шенеулігі болған. Казвини «Таңдамалы тарихтың» авторы; мұнда әсіресе монғол ильхандары мен Иранның жергілікті әулеттердің тарихтары, атақты адамдар өмірбаяны, Казвини қаласы мен уәлаяты жөніндегі материалдар неғұрлым құнды. Казвини 1331-1332 жылы «Зафарманы»(«Жеңіс кітабы») аяқтады. Казвини Казвини қаласы туралы көптеген құнды мәліметтер қалдырды.

Тарихы

Хамдаллах Мостофи Рашид ад-Дин өткізген ғылыми жиналыстарға қатысып, тарихи шығармалар жасауға қызығушылық танытты. Хамдаллахтың өзі айтқан, бірақ бұл тек әдеби Конвенция болуы мүмкін-ол 40 жасында жаза бастаған. Бұл жағдайда ол 1318 жылы оның меценатының өлімінен кейін болды. Тарих-и гузиденің ("таңдалған Тарих") еңбегі 1330 жылы аяқталып, Рашид ад-Диннің ұлы Гийас ад-Дин Рашидиге арналды[4], Илхан Абу Саидтің вазирі. Тарих - и гузиде-бұл негізінен Джами ат-таварихке негізделген жалпы тарих туралы қысқаша нұсқаулық. "Таңдалған оқиға" алғы сөзден, алты тараудан және қорытындыдан тұрады; ондағы әңгіме 1329 жылға дейін жеткізілді. Кейінірек шежірені Хамдаллахтың өзі (1344 жылға дейін) және оның ұлы Зейн ад-Дин (1392 жылға дейін, Тимурдың Иранды жаулап алуы) толықтырды. Алтыншы бөлім Тарих - и гузиде Казвиннің тарихи-географиялық сипаттамасын қамтиды. 1335 ж. Хамдаллах Мостоуфи Зафар-намэ ("Жеңіс кітабы") поэма-жылнамасын жасауды аяқтады. 75 мың бейттен (екі жолдан) тұратын өлең әйгілі Шах-наме Фирдоусидің жалғасы ретінде жазылған; оқиғалардың экспозициясы 1331/1332 жылмен аяқталады. Тарихи дерек көзі ретінде моңғол кезеңін сипаттайтын Зафар-наманың үшінші бөлігі құндылық болып табылады; басқа дереккөздерде жоқ күндер мен фактілер бар.