Характер (әдеби характер)

Характер (әдеби характер)-көркем шығармадағы кейіпкердің мінез бітімі, ой-сезім дүниесіне тән психологиялық, моральдық сипат-ерекшеліктері. Әдеби характер адамның өмірдегі мінез, қимыл- әрекет өзгешеліктерін жинақтап, екшеп, типтік дәрежеге көтеріп, сомдап бейнелеу арқылы жасалады. Сондықтан оны жекелеген қасиет-сипаттардың қосындысы деп санамай, солардың бірлік-тұтастығы, синтез деп қараған жөн. Реалистік қаһарманға тән характерді алдымен қалыптасу, өзгеріп-өрістеуі тұрғысынан алып түсіну, бағалау орынды, және осыған қоса оның өз ішкі диалектикасы да болатыны ескерілуі кажет. Xарактер белгілі қоғамдық жағдайда калыптасады, сол ортаға, өз уакытына сәйкес болады. Адамның мінез-құлқы, оның әрқилы кезеңдегі сынға түсетін екіұдай жайда өзін қалай ұстап, қандай әрекет ететіні ой-өрісіне, сана-сезіміне байланысты. Осыған орай әдеби шығармада характер күрес-тартыс үстінде, кейіпкердің іс-әрекеті, ойниеті, мақсат-тілегі арқылы көрініс тауып анықталады. Кейіпкердің бір- бірімен қарым-қатынасы олардың характерлерін барынша толық аша түседі. Әдеби кейіпкердің характері шығармада оның іс-әрекеттерін су- реттеу арқылы, психологиясы, жан дүниесі тікелей бейнеленуі, арқылы айқындалып, сондай-ақ сыр-сымбатын, бой-тұлғасын, бет-әлпетін, сөйлеу ерекшелігін көрсету, яғни жанама мінездеу арқылы жан- жақты ашыла түседі.