Химиялық аталым

Химиялық аталым (Номенклатура) - химиялық заттардың аталу ережелері. Химиялық аталым 3 түрге бөлінеді. Олар:

  • Тривиалды аталымдар (Тривиальные названия) - химия дамуының ерте сатыларында қолданылған химиялық заттардың аталымы. Тривиалды атаулардың мысалдары: ашудастар, мыс купоросы (тотыяйын), әк, бор, т.б.
  • Дәстүрлі аталымдар (Традиционные названия) - химиялық құрамын көрсететін химиялық заттардың аталымы; бұл тәсіл жүйелі атауларға дейін қолданылған. Кейбір дәтүрлі атаулар кейде жүйелі атаулармен бірдей болады. Дәстүрлі атауларға мысалдар: мыс сульфаты, қорғасын нитраты және т.б.
  • Жүйелі аталымдар (Систематические названия) - химиялық қосылыстардың бүгінгі аталымы. Қосылыстардың жүйелі атауларында оны құрайтын атомдардың не топтардың аты, олардың саны келтіріледі. Бейорганикалық қосылыстар үшін металдың не катионның тотығу дәрежесі көрсетіледі, ал қышқыл қалдық не анион маңызды құрамдас элементінің тотығу дәрежесімен (валенттілігімен) сипатталады. Мысалы: мыс (ΙΙ) сульфаты, темір (ΙΙΙ) сульфаты, калий манганаты (VΙΙ). Органикаық қосылыстар үшін жүйелі атаулары оларға сәйкес алкандардан туындайды. Мысалы этан қышқылы өз аталуын этаннан алған: этан қыщқылы-сірке қышқылылның жүйелік аталуы.

Дереккөздер:

өңдеу

С.К.Мырзалиева "Химия" (Балаларға арналған энциклопедиялық анықтамалық)