Христиан Гюйгенс
Гюйгенс Христиан (нидер. Christiaan Huygens, 1629 ж. Гааге қаласы - 1695) – голландиялық физик, механик, математик және астроном. 1645-1647 ж.ж. Лейден университетiнде және 1647-1649 ж.ж. Бред университетiнде оқыған. 1665-168 ж.ж. Парижде тұрып, Париж ғылым академиясының мүшесi болып тағайындалады, 1681 ж. бастап Гаагада тұрады.
| Christiaan Huygens | |
|---|---|
 Christiaan Huygens | |
| Туған күні, жері |
14 сәуір 1629 The Hague, Netherlands |
| Қайтыс болған күні, жері |
8 шілде 1695 (aged 66) Netherlands |
| Тұратын жері | Netherlands, France |
| Ұлты | Dutch |
| Зерттеу салалары |
Physics Mathematics Astronomy Horology Science fiction |
| Интитуттары |
Royal Society of London French Academy of Sciences |
| Alma mater |
University of Leiden College of Orange |
| Докторлық жетекшісі |
Frans van Schooten John Pell |
| Еңбегі үшін әйгілі |
Titan Explanation Saturn's rings Centrifugal force Collision formulae Pendulum clock Huygens–Fresnel principle Wave theory Birefringence First theoretical physicist |
| Influences |
René Descartes Frans van Schooten Blaise Pascal Marin Mersenne |
| Influenced |
Готфрид Вильгельм Лейбниц Isaac Newton |
Гюйгенстiң физикалық зерттеулерi механика, оптика, молекулалық физика салалары бойынша болды. Ең алғаш 1656 ж. маятниктi сағатты ойлап тапты. Физикалық маятниктiң тербелiс центрiн және оның тербелiс периодын анықтау бойынша есеп шығарды. Сонымен қатар серпiмдi денелердiң соқтығысуын зерттеп, 1669 ж. оның заңдарын қорытты және "тiрi" күштердiң қозғалыс мөлшерiнiң сақталу заңын орнатты.
1678 ж. жарықтың толқындық теориясын ашты. Жарықтың таралу механизмiн түсiндiрiп, өзiнiң атымен аталатын әйгiлi принципiн ашты (Гюйгенс принципi). "Кристалл осi" деген түсiнiктi енгiздi. 1678 ж. жарық поляризациясын ашты.
1665 ж. Р.Гукпен бiрге термометрдiң тұрақты нүктелерi – мұздың еру нүктесi және судың қайнау нүктесiн орнатты. 1667 ж. су қатқан кезде ұлғаятынын көрсеттi.