Хұсейін Жүсіпұлы Әмір-темір

Хұсейін Жүсіпұлы Әмір-Темір (17 қаңтар, 1940 жылы Қызылорда облысы, Тереңөзек ауданы, Қызылту ауылында туған) – театр режиссері. Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері. Н. Бекежанов атындағы Қызылорда облыстық музыкалық драма театрының көркемдік жетекшісі.

Хұсейін Жүсіпұлы Әмір-Темір
Жалпы мағлұмат
Туған күні	17 қаңтар 1940 (1940-01-17) (84 жас)
Туған жері	Қызылорда облысы
Азаматтығы	КСРО  Қазақстан
Мамандығы	театр режиссері
Белсенді жылдары	1963 – осы уақыт
Марапаттары	Құрмет ордені Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері

Жалпы мәліметтер

Алматы қаласындағы өнер институтының театр бөлімін (1967) және Мәскеу қаласындағы Мемлекеттік театр өнері институтының Жоғары режисерлік курсын (1972) бітірген. Алғашында Қарағанды және Қызылорда облыстарының драма театры труппаларында актер, одан кейін соңғы театр сахнасында спектакльдер қоюмен режисерлік өнерге бет бұрды. Театрда тұңғыш рет Т.Ахтановтың “Махаббат мұңы” спектаклін (1973) қойған. Бұдан кейінгі жылдары қойған спектакльдері қатарында: О.Бодықовтың, С.Баязитовтың, Д.Досжановтың, Я.Амандықовтың, І.Сүйенішовтың, С.Балғабаевтың, Т.Нұрмағанбетовтің, Иран-Ғайыптың, А.Кіребаевтың пьесалары бар. Әмір-темір аталмыш спектакльдерді қоюмен жергілікті авторларды драматургия жанрына тарта отырып, Қызылорда облысы театрының репертуарын жаңа туындылармен толықтырды. Әмір-темір театр сахнасына ұлттық классикалық қаламгерлер Ғ.Мүсірепов, (“Қозы Көрпеш – Баян сұлу”, 1968, 1985; “Ақан Сері – Ақтоқты”, 1979), М.Әуезов (“Түнгі сарын”, 1978; “Еңлік – Кебек”, 1985, соңғысын Т.Өтебаевпен бірге), Б.Майлин (“Майдан”, 1987) және осы заманғы қазақ жазушылары Т.Ахтанов (“Ант”, 1975, 1982; “Әке мен бала”, 1976; “Күшік күйеу”, 1977), С.Жүнісов (“Қызым, саған айтам”, 1973; “Жаралы гүлдер”, 1975), І.Мұхамеджанов (“Бөлтірік бөрік астында”,1975; “Өзіме де сол керек”, 1979; “Жат елде”, 1983), Д.Исабеков (“Әпке”, 1978; “Ертеңді күту”, 1981; “Мұрагерлер”, 1983; “Жоғалған ескерткіш”, 1991), Ә.Әлімжанов пен М.Д. Симашко (“Комиссар Жангелдин”), Н.Оразалин, “Тас киіктер” (соңғы екеуі де 1980), сондай-ақ аудармалар бойынша В.М. Шукшин (“Өлермендер”, 1975), И.Эркень (“Сау басыма сақина”, 1979; сол жылы Бүкілодақтық байқаудың дипломымен марапатталған), У.Шекспир (“Король Лир”, 1977, сол жылы Республикалық театрлар байқауының 3-дәрежелі дипломымен марапатталған), Ф.Шиллер (“Зұлымдық пен махаббат” (1980; Бүкілодақтық байқаудың лауреаты атанды, 1981), И.П. Друцэ (“Ең киелі қасиет”, 1982), т.б. драматургтар шығармаларын қою арқылы Қызылорда облысы драма театрының өсіп-өркендеуі мен шығармашылық даму жолына аса елеулі үлес қосты. 1993 – 2003 жылдары Талдықорған қаласындағы қазақ драма театрының, ал 2003 жылдан Қызылорда облысы драма театрының көркемдік жағын басқарады. Тараз қаласында өткен 6- және Петропавл қаласында өткен 10-Қазақстан театрлары фестивальдерінің лауреаты (1998, 2002).

Марапаттары

• КСРО Мәдениет министрлігінің арнайы «Құрмет» грамотасы;
• ҚР Мәдениет министрлігінің «Құрмет» грамотасы (2 мәрте);
• КСРО мәдениет министрлігінің «Ауыл мәдениет саласының үздігі» құрметті төсбелгісі;
• Халықаралық және республикалық театр фистивальдерінің бірнеше мәрте жүлдегері;
• 2000 жылы президент жарлығымен «Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері» құрметті атағының иегері.
• «Құрмет ордені»нің иегері.
• 2015 жылы ТМД халықаралық парламент ассамблясының «Достастық» орденімен марапатталды.
• «Еңбектегі ерлігі үшін» медальі;
• Қазақстанның «Еңбек ардагері» медальінің иегері.