Цитостатикалық ауруды емдеу

Цитостатикалық ауру – цитостатикалық әсерлердің салдарынан дамитын және ең алдымен сүйек миында, асқазан-ішек жолдарында, теріде, сондай-ақ бауырда бөлініп жатқан жасушалардың өлімінен туындаған полисиндромды дерт. Науқастарда цитостатикалық ауру иондаушы радиацияның, химиотерапиялық дәрілердің әсерінің нәтижесінде дамуы мүмкін. Ол тромбоцитопения салдарынан геморрагиялық синдроммен, гранулоцитопенияға байланысты баспа, пневмония, септицемия, некроздық энтеропатия не псевдомембранозды энтеропатиямен және уытты гепатитпен байқалады.

Цитостатикалық ауру кезіндегі негізгі емдік шаралар:

Инфекциялық асқынуды алдын алу және емі;
• науқастың қанында гранулоциттер төмендеген кезде оны изолятор бөлмесіне не асептикалық блокқа ауыстыру қажет. Изолятор бөлмесін ультракүлгін сәулесімен тәулік бойы, ауадан озон иісі шыққанға дейін сәулелендіреді. Күнде еден, қабырғалар, бөлмедегі құралдар антисептикалық ерітіндімен сүртіледі. Науқасқа күнде стерильді ине, киімдер кигізіледі. Қызметкерлер бөлмеге бетперде, бахилада, қалпақта кіріп, қолын антисептикалық ерітіндімен жуады;
• асқазан-ішек жолдарының санациясын сілемей қабаттарда сіңбейтін антибактериялық дәрілермен жүргізеді. Осы мақсатпен бисептол (тәуліктік мөлшері 3 г, оны 3 бөліп береді), сонымен қатар антибактериялық препараттардың құрамалары (бисептол 3 г/тәу + полимиксин В 0,4 г/тәу + амфотерицин В 2 г/тәу не налидикс қышқылы 100 мг/кг /тәу + полимиксин В 10 мг/кг/тәу + амфотерицин В 2 г/тәу) тағайындалады;
• дене қызуы фебрильдіге дейін жоғарылағанда не ошақты инфекция табылғанда кеуденің рентгендік суретін түсіріп, күнде қан мен несептің егуі жасалады және сол күннен бастап әсері кең спектрлі антибиотиктерді саңырауқұлаққа қарсы дәрілермен бірге беріледі. Іріңді-некроздық баспа қосылғанда аран мен бадамша безден флораға жұғынды алынып, антибиотиктерге сезімталдығы анықталады;
• гипертермиялық синдром кезінде инфекцияның қоздырғышы немесе инфекцияның ошағы табылғанға дейін әсері кең спектрлі антибиотиктермен ем жүргізу ұсынылады.
Қоздырғышы анықталғаннан кейін инфекцияның түрін ескеріп антибиотикотерапия жүргізіледі.
Көк іріңді сепсис кезінде диоксилинді тәулігіне 10 мг 2 рет к/т тамшылатып және карбенициллин 30 г/тәу мөлшерде тағайындалады.
Стафилококты сепсис кезінде цепорин, линкомицин, ал пневмококты сепсисте – максимальды дозадағы пенициллин қолданады.

Некроздық энтеропатияның емі:

• толық ашығу, қайнатылған су ішуге рұқсат беріледі; ешқандай дәрі-дәрмектер ішуге болмайды. Толық ашығу 1-3 күнге жалғасады (некроздық энтеропатия белгілері тоқтағанға дейін), кей жағдайда ашығу мерзімі ұзарады, бірақ ол 7-10 күннен ұзақ болмауы керек;
• ашығудан біртіндеп шығарады: бірінші күні 300-400 мл су, 50- 100 г ірімшік немесе сұлы ботқасын 2-3-ке бөліп береді. Ботқа мөлшерін біртіндеп көбейтеді және қарақұмық, манна жармаларын, сәбіз, қырыққабат салаттарын, жұмыртқаның протеинынан омлет, айранды қосады. Кейін еттен жасалған тағамдарды, алдымен фрикадельки, буда піскен котлет, біртіндеп емдік тамаққа нан қосылады;
• жұтқыншақтың некрозды зақымдануы, ауыз қуысының сілемей қабатындағы жаралар кезінде асқын тотығы ерітіндісімен сілемей қабаттарды жуып, ауыз қуысын грамицидин, фуроциллин ерітіндісімен шаяды. Сілемей қабатындағы жаралар мен ойықтарға итмұрын, итшайыр майларын жағады. Ауыз қуысында кандидамикоз болғанда сода ерітіндісімен шайып, ацикловир майымен сүртеді;
• парентеральды әсері кең антибиотиктер тағайындалады.

Колоние ынталандырушы факторлармен емдеу

1985 жылы ГМ-КЫФ ашылды, оны Т-лимфоциттер, нейтрофильдер, макрофагтар, моноциттер, фибробластар өндіреді екен. ГМ-КЫФ гемопоэздің ізашар жасушаларының көбеюін және ажырауын жылдамдатады, ол гранулоциттер, макрофагтар, эозинофильдердің түзілуіне алып келіп, фагоцитозды күшейтеді. Лейкомакс – ГМ-КЫФ рекомбинантты, оны цитостатикалық ауру кезіндегі нейтропенияны емдеуге қолдануға болады. Препаратты 7-10 күн бойы 5 мкг/кг салмақтағы мөлшерге есептеп тері астына не к/т тағайындайды.