Чанг

ЧАНГ

— ішекті, соқпалы цимбал тектес музыка аспабы, ертедегі арфаның бір түрі.

Шығыс және Орт. Азия елдері арасында таралған. Ч. аспабының ежелден сақталып

жеткен бір түрі шамамен 3-мыңжылдыққа саяды. Қазіргі ґзбекстан мен Тәжікстан

аумағында қолданылып жүрген бұрышқа ұқсас түрі 17 ғ-да жасалған. Ч. ағаштан жайпақ

жәшік (кейде аяқты) тәрізденіп, трапец. пошымда жасалады, жіңішке сым ішектер

(оның саны 40-қа дейін жетеді) тағылады; екі таяқшамен соғу арқылы шығатын дыбысы

ашық, созылмалы, құлаққа жағымды. Диапазоны үлкен октаваның ля-бемолынан екінші

октаваның ми-бемолына дейін жетеді. Хроматик. дыбыс қатары бар Ч-тың жетілдірілген

осы заманғы түрі ґзбекстан мен Тәжікстанның халық аспаптары оркестрлерінде,

ансамбльдерде қолданылады. Оның пиккола, прима, тенор және бас секілді түрлері бар.

Ч. аспабы грузиндерде чанги, абхаздарда аюмаа, ал аджарларда дуадастанон, т.б. деп

аталады.

Әдеб.: Кароматов Ф., Узбекская инструментальная музыка, Таш., 1972; Музыкальные

инструменты мира, ағылш. аудару, Мн., 2001.

И. Әбішева, С. Көбеева