Шахмат жазуы

Шахмат тақтасы немесе Шахмат нотациясы — шахмат тақтасындағы фигуралардың арлы-берлі қозғалысын қағазға түсіретін арнайы жазу белгілері жүйесі.

Шахмат тақтасының шаршы алаңдарының белгілеуі

Вертикалынан $~a,b,c,d,e,f,g,h$ латын әріптерімен белгіленген. Ол әріптер былай оқылады: (а, бэ, цэ, дэ, е, эф, жэ, аш).

Горизонталынан бірден сегізге дейін цифрлармен белгіленген. Есеп ақ бұрыштың сол жағындағы алаңынан басталынады. 64 шаршы алаңның әр қайсысының "аты" және "фамилиясы" бар. Олар әріптермен және сандармен белгіленген.

Фигуралардың белгілеуі

Фигураларды жазудың мынадай қысқаша түрлері бар:

Фигура	Қысқаша жазылуы	Ағылшынша
Король	Кр	K (king)
Ферзь	Ф	Q (queen)
Ладья	Л	R (rook)
Конь	К	N (kNight)
Слон	С	B (bishop)
Пешка	п немесе әріптермен белгіленбейді	p (pawn) немесе әріптермен белгіленбейді

Жүрісті жазу

Жүрістерді жазған, талдаған кезде шахмат кітаптары мен журналдарында төмендегідей шартты белгілер кездеседі:

: — фигураларды жеу

+ — шах

++ — қос шах

* — мат

0-0 — қысқа жаққа рокировка

0-0-0 — ұзын жаққа рокировка

! — күшті жүріс

!! — өте күшті жүріс

? — сәтсіз жүріс

?? — өте нашар жүріс

!? — алдап соғатын жүріс

?! — күдіктенетін жүріс

= — қарсыластардың мүмкіндіктері бірдей.

Жүрістерді толық жазған кезде фигураның тұрған "жері", баратын "орны" көрсетіледі. Жүрістерді қысқаша жазғанда тек фигуралардың келген "орны" жазылады.