Шағалалар тұқымдасы

Шағалалар тұқымдасына (лат. Lаrіdае) — 7 туыс және 46 түрі бар татреңтәріздестер отрядына жататын құстар тұқымдасы. Шағалалар тұқымдасы орташа және ірі денелі құстар, негізінде қошқыл шапашалы ақшыл реңді болып келеді. Қанаты жалпақ, қанат ұшы-үшкір, қанат алымы 160см шамасында. Тұмсығы сонша ұзын емес, ашық реңді тұмсығыны ұшы жалпақ. Аяғы күшті, алдыңғы саусақтар қалың жарғақпен байланысқан. Қазақстанда 2 туыстан 14 түр кездеседі.

Gull
Қазбалық ауқымы: Early Oligocene-Present
Adult ring-billed gull
Ғылыми топтастыруы
Дүниесі: Animalia
Жамағаты: Chordata
Табы: Aves
Сабы: Charadriiformes
Кіші сабы: Lari
Тұқымдасы: Laridae
Vigors, 1825
Genera

11, see text

Қоректері алуан түрлі. Шағалалар балықтарды, ұсақ шаян тәрізділерді, жәндіктерді, құрттарды теріп жейді. Өлекселермен де қоректенеді. Шағалалардың ірі түрлері кемірушілерді және құстарды ұстап жейді. Кейбір жерлерде көптеген зиянды жәндіктерді қырады. Шағалалардың балық шаруашылығына тигізетін зиянын көбінде асырып бағалайды. Шынында шағалалар ауру және өлген балықтармен қоректенеді. Сөйтіп олар судағы балық өлекселерін жеп, су қоймасын тазартып, пайдасын тигізеді. Шағалалардың терісін “кұс елтірісі” деген атпен қолданады. [1]

Ұясын әр түрлі жағдайда түрліше орналастырады: солтүстікте көбінесе теңіз жағалауларының тастарының арасына, орталық орманды ендікте — батпақтарға немесе айналасы қалың шөпті өзен жағалауларына, ал оңтүстікте — өзен, көл және теңіздердің құмды жағалауларына салады. Ұясында 2-3 жұмыртқа болады. Одан ширақ балапан шығады.[2]

Дереккөздер өңдеу

  1. Омыртқалылар зоологиясы. Мектеп баспасы, Алматы, 1970
  2. Құстар.Мектеп энциклопедиясы, 2010, Ковшарь Анатолий Федорович, ISBN 978-601-282-168-0, 352 бет, Алматы: Атамұра