Шомбыр батыр Болатұлы

Шомбыр батыр Болатұлы (1869, Тайпақ өңірі – 1969) — қазақ батыры. Шомбыр орта бойлы, мығым денелі, өте қайратты және ешкімнен тайсалмайтын ержүрек адам болған. Шын аты Ернияз. Ерен күшті, шом қайрат, шойын денелі болғасын Шомбыр атанған. Шомбыр екі заманды, патша кезіндегі отарлау дәуірі мен кеңес кезіндегі отарлау дәуірін көріп жүзге жақындап барып қайтыс болған. «Тоқсанға келгенде малдас құрып отырған қалпы үлкен балтамен томар жарып отырушы еді» - дейді көзін көргендер.

Шомбыр батыр Болатұлы
Туған күні	1869 (1869)
Туған жері	Тайпақ өңірі
Қайтыс болған күні	1969 (1969)
Ұлты	Қазақ
Қызметі	Батыр

Орыстар Шомбырды Чурка дейді екен. ХІХ ғасырда ауылда Аким есімді патшаның лесник-орманшысы тұрыпты. Аким Харькин ауылынан Лбищенск ауылына дейінгі аймақтың жалғыз қорықшысы болған. Өзі өте қарулы, ұрғанын құлататын, елдің бәрі қорқатын орманшы болыпты. Қазақтар Акимді Ақбас деп атаған. Сол Аким қазақтардың ішінен жалғыз Шомбырдан ғана қорыққан екен. Акимнің ұлы Сидор Акимович Шомбыр қартайып ауырып жатыр дегенді естіп: "Әкемді қорқытқан қандай қазақ екен? көрейінші" - деп арнайы іздеп барып, көріпті. Сондағы айтатыны: «Шомбыр дегенге алып біреу екен десем, олай емес екен ғой. Жай бір ақшұнақ шал жатыр екен, тек қолдары ұзын екен, тізесіне дейін жақындайды, сірә, мықты болса, мықты болған шығар» деп айтты дейді.

Оқиға

Патша заманында Бұхар беттің қырда отырған бір байы жас жігіт Шомбырды шақырып алып:
– Менің жігіттерім тоғайға атшанамен отынға баратын еді, бірге ілесіп қорғаштап барып келсең қайтеді? - деп өтініш жасапты. Шомбыр келісіп 2 атшанамен келіп орманның шетіне жасырын кіріп, шашылған қу шырпы ағашты шаналарға тиеп байлап алып енді кеткелі тұрғанда 5 орыс келіп қалыпты. Екеуінің қолында винтовкасы бар көрінеді. Келе қоқан-лоққы көрсетіп арқанды балтамен қиып отынды аударып тастапты. Шомбыр: «Әй жігіттер, бұларың қалай?» деуі мұң екен екеуі екі винтовканы Шомбырдың кеудесіне тіреп тұра қалды дейді. Аруақ қысып, намыстанған Шомбыр сол сәтте екеуінің қолынан көз ілестірмей екі винтовканы жұлып алып, тізеге салып талқандап, стволын майыстырып өздеріне лақтырып тастапты. Осыдан кейін шошынып қалған 5 орыстың көзінше ауып жатқан отынды құшақтап шанаға қайта сала салып жөнелген екен. Кейін осы оқиға бойынша қылмыстық іс қозғалып Шомбырды Калмыковқа шақыртады. Шомбыр ешкімді ілестірмей, атын арғы беттің тоғайына байлап тастап мұздан өтіп жаяу ояздың конторына келіпті. Шомбыр кіріп келгенде алтын погонды офицер:
– Қалғандары қайда?! - деп ақырып жібереді.
– Қалғандарының кінәсі жоқ, бұларға қарсылық көрсеткен менмін - деп Шомбыр арыз беруші бес орысқа қарап қасқиып тұрды дейді. Офицер таң қалып:
– Шынымен бесеуің мыны қазақтан жәбір көрдіңдер ме? - деп сұрапты.
– Иә - деген жауапты естіген бойда:
– Өздеріне обал жоқ! Ұлы орыс армиясының намысын аяққа таптадыңдар! Жоғалыңдар, көзіме көрінбей! - деп бесеуін контордан қуып шыққан екен. Осы кезде «Шомбыр Калмыковкаға келді» дегенді естіп Калмыковтың жігіттері 30–40 адам жиналып қолдарына темір таяқ ұстап: «Чурканы өлтіреміз деп торуылдап жүр дейді. Офицер осыларды терезеден көр ойланып тұрып:
– Қазағым үйіне қайтқың келе ме? - деп сұрапты.
– Жіберсеңіз кетемін ғой - депті Шомбыр.
– Ана жігіттерді көріп тұрсың ба?
– Неғылар дейсің, көріп жүрген жігіттер ғой.
– Бара ғой ендеше - деп, Шомбырды есіктен шығарып жіберіпті. Бәрі бір өлтіреді деп ойласа керек. Шомбыр көшеге шығып Жайыққа қарай қадам басқаннан орыс біткен темір таяқпен жабыла кеткен ғой. "Аруақты ерге алпыс адам жабылса да түк қыла алмас" деген бар. Қолдары ұзын Шомбыр темір келдекті тәніне дарытпай қағып тастап шегіне жүріп төбелесіп, қыза келгенде орыстың біреуін көтеріп алып шырқ айналдырып орыспен орысты ұрған ғой. Өстіп Жайыққа дейін аман-есен жетіп қолындағы шокпар орысын лақтырып тастап әрі өтіп жүре беріпті. Осы оқиғадан кейін «Шомбыр Князға келді» дегенде көшеге орыс шықпайтын болыпты.