Шухрат Музапарұлы Миталипов

Шухрат Миталипов (1961 ж.т.) - Портландтағы Орегон денсаулық сақтау және ғылым университетінің эмбриондық жасуша және гендік терапия орталығын басқаратын қазақстандық биолог. Ол ядролық трансплантация бойынша көптеген зерттеулерде танымал ізашар болып табылады және 2013 жылы Nature журналы оны «клондау жетекшісі» деп атады. Миталипов сонымен қатар митохондрияны алмастыратын терапия ретінде белгілі гендік терапияның ата-бабасы болып табылады, ол терапия митохондриялық аурулардың мұрагерлік жолын болдырмайды. Шухрат Миталипов тері жасушаларынан адамның бағаналы жасушаларын құрудың жаңа әдісін тапты.

Өмір баяны

Миталипов 1961 жылы Алматы қаласында (Қазақстанда туды, ол кезде Қазақстан Кеңес Одағының құрамында болған). Оның тегі - ұйғыр болып табылады. Екі жыл кеңестік әскери қызметте, 1979 жылдан бастап армия радиотехнигіне тағайындалды.

Білім

Әскерден кейін Миталипов Мәскеудегі Тимирязев ауылшаруашылық академиясында генетиканы оқыды, сонымен қатар төлемдерді төлеу үшін блюз гитарада ойнады. Академияны бітіргеннен кейін аз уақыт Ярославль облысындағы колхозда бас зоотехник болып жұмыс істеді. 1989 жылы магистр дәрежесін алды. Мәскеудегі Медициналық генетика ғылыми орталығынан дамып келе жатқан және бағаналы жасуша биологиясында Кеңес Одағы құлағаннан кейін, 1991 жылы бағаналы жасушаларды зерттеуге қаржы тапшы болды. Сондықтан Миталипов 1995 жылы Юта штатының университетіне оқуға түсті. 1998 жылы Орегон ұлттық приматикалық зерттеу орталығында жұмыс істеді, онда ол ДНҚ-ның 98%-ға адамдардікіне ұқсас маймылдармен жұмыс істей алды . Сонымен қоса Юта штатында Миталипов сиырдың ДНҚ-мен жұмыс жасаған .

Жүлделері мен марапаттары

1995 ж. - «Қолданбалы ғылымдар мен технологиялар саласындағы ынтымақтастық» (CAST) алмасу бағдарламасы бойынша стипендияның иегері атанды. Ірі қара малдың эмбрионалды бағаналы жасушаларының көптігін қамтамасыз ету үшін культура жүйесін дамытты. Юта мемлекеттік университеті. 2010 ж. «Дискавери» сыйлығының алушысы, Орегон медициналық зерттеу қоры. 2010 ж. - Әйелдер денсаулығын зерттеу бойынша 2010 жылдың сыйлығын алушы, Әйелдер денсаулығы орталығы. 2013 - Nature журналы оны 2013 жылғы маңызды 10 адамның қатарына кіргізді. 2017 - Қытайда «Мың таланттар жоспары» сыйлығының алушысы, шетелдік сарапшыларды іріктеу бағдарламасы.