Шығыс Анд кордильерасы

Шығыс Анд кордильерасы, Шығыс Кордильера (ағылш. Cordillera Oriental) - Анд тау жүйесінің шығысындағы тау жоталарының тізбегі. Орогр. жағынан бір текті жота емес, ал құрылымдық ерекшеліктері жөнінен герциндік ядросы бар Орталық Кордильера тау жоталарымен бір тұтас антиклинорий жүйесін құрайды.

Анд тауы

Сипаттама өңдеу

 
Мастштабты бейнесі

Шығыс Колумбия Кордильерасы биіктігі 5493 метрлік (Ритакува) көлемді тау жотасын құрап, 1˚30' және 9˚ солтүстік ендік аралығына созыла орналасқан. Шығысқа – Ориноко жазығы мен Гвиана таулы үстіртінің батыс жиегіне және бастысқа – Магдалена өрісі ойысына тік құлама жар жасап тіреледі; орталығындағы неғұрлым кең (270 км-ге дейін) бөлігіне биіктіктері 2500 – 3500 метрлік тау аралық кең жазықтар мен қазан шұңқырлар тән. Солтүстік (Сьерра-де-Периха) және оңтүстікте (Орталық Кордильераға ұласар жері) ені күрт тарылады және аласарады. Соңғысының (Шығыс Кордильера) Экуадор жеріндегі тармағы Кордильера – Реаль деп аталады. Шығыс Экуадор Кордильерасы жекеленген тармақ және массивтермен шығыста Амазон ойпатына ауысады. Жрылыс сызығы бойында биіктігі 5897 метрге дейін баратын (Котопахи вулканы) бірнеше сөнген және әрекетті вулкандар шоғырланған. Оңтүстікте 4-6˚ оңтүстік ендік аралығындағы Шығыс Анд кордильерасының орогр. элементтері айқын ажыратылмайды. Оның құрылымдық элементтері Орталық Кордильераның және Боливияның Кордильера – Реалінде қайталанып келеді.

Климаттық жағдайы өңдеу

 
Анд жоталары

Шығыс Анд кордильерасының шығыс беткейлері жел жақ беткейге жатады (жылдық жауын-шашын мөлшері 4-5 мың мм), өзен аңғарларымен күшті тілімделген, биіктік зоналық айқын ажыратылатын мәңгі жасыл ормандармен жабылған; тек қана неғұрлым қуаң солтүстік және оңтүстік жиектері мен батыс беткелерінде жапырағын түсіретін мәңгі жасыл орман және сирек орман өседі. Қар сызығы 4,4 – 5 мың метр биіктікпен өтеді. [1]

Дереккөздер өңдеу

  1. Қазақ Совет Энциклопедиясы, Алматы, 1976ж., 8 том