Шұбар киік
Шұбар киік- көп тарамаған , аса сирек күй. Бұл да күйменен аңыздың ажырауының мысалы бола алады. Күйдің өз басы жезқазғандық домбырашы Досан Торғайұлынан (Ермұрат Үсеновтың жеткізуінде), ал хикаясы Сыр бойының ақиық жырауы Шәмшат Төлеповадан алынды. Күйде Шұбар киікке келіп болған Мұхамбет пайғамбар бейнесінің ұшырауына қарап, біз күйді архаикалық күй емес, керісінше , сахара мәдениетіне ислам эстетикасы ықпал ете бастаған заманда тууы мүмкін деп жорамалдайды.
Күйдің аңызы өңдеу
Ертеде көздегенін жібермейтін бір мерген аңшы болыпты. Күндердің күнінде , сар даланы кезіп аң аулап келе жатып, жайылып жүрген жалғыз шұбар киікті көреді. Баспалап келіп тақағанда киіктің желіні шертіп тұрған ұрғашы екенін көреді. Бірақ, аңшы "сенде жазық жоқ , менде азық жоқ" , - деп қолы қалтырамай садақ кезенеді. Әлдебір қатерді сезген шұбар киік селт ете асын көтеріп алады да, садағын кезеп тұрған аңшыны көреді. Жайдың оғындай жебеден құтыла алмасын сезген шұбар киік ааңшыға қиыла сөйлейді. "Ей, Сұрмерген , жаныма сауға сұраймын. Әлі бауыр көтеріп үлгермеген егіз лағым бар еді. Сол панасыз лақтарымды аңсап, жүрегім елжіреп , желінім дертіп келемін. Мені атпа. Тілімді алсаң, "атқан оғын жерге түспесін",- деп батамды берер едім. сонда сен ұшқан құс пен жүгірген аңды құтқармас несібәлі аңшы боласың. Өле-өлгенше тарықпай өтесің! Жаныма сауға сұраймын, атпа!"-дейді. Бірақ аңшы сөзге құлақ аспайды. Садақты тартып жібереді. сол сәтте киелі киік шұбар тасқа айналыпты дейді.Осыдан кейін мергеннің аңшылықта жолы болмапты.
Дереккөздер өңдеу
Қазақ музыкасы кітабы, Алматы 2005 жыл , 482,483 бет