Шөмішбас

Шөмішбас (Paraquіlegіa) – Сарғалдақтар тұқымдасына жататын көп жылдық шөптесін өсімдіктер. Қазақстанда Алтай, Тарбағатай, Жетісу (Жоңғар), Іле, Күнгей Алатауларындағы альпі, субальпі шалғындарда, жартастардың жарығында, мұздықтардан ашылған жерлердегі шөгінділерде, таудың тастақты беткейлерінде өсетін 3 түрі (ірігүлді Шөмішбас, майдажапырақты Шөмішбас және желайдар Шөмішбас) бар. Бұлардың биіктігі 4 – 25 см, тамыры жуан, қатпарлы. Сабағы түптеніп шым түзеді. Жапырақтары түксіз, ұзын сағақты, түп жағы кеңейіп, жалпайып сабақты орай орналасады. Гүлсидамының ұшында ірі, дара гүлдері жетіледі. Тостағанша жапырақшалары – бесеу, ол күлте тәрізді, жеміс піскенде сыртын қаптап қорғап тұрады. Күлтесіннің түп жағы түтікті имек, ұшы ойыс, бозғылттау күлгін, көкшілдеу түсті. Аталықтары көп, ұзындығы 10 – 11 мм, күлтеден әлдеқайда озып тұрады, аналығы 3 не 4, мойны қандауыр тәрізді. Маусым – шілде айларында гүлдеп, жемістенеді. Жемісі – жапырақша.

Дереккөздер

• «Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, VIII том