Ысқы

Ысқы, қияқ – ысқылы-ішекті музыка аспаптарын тарту үшін қолданылатын жылқының құйрық қылы керілген ағаш таяқша. Ы-ның алғашқы аталуы 10 ғ-дағы жазба деректерде кездеседі. Осы жазбаларға қарағанда Ы. ең әуелі мұсылман елдері мен Византияда пайда болып, кейінірек еуропа елдеріне тараған. Ы-ның озық үлгілерін 18 ғ-да француз шеберлері Ф.Турт, Ж.Б. Вильом, сондай-ақ италиялық муз. аспаптар жасау шеберлері А.Корелли, В.Крамер, Д.Тартини мен Д.Б. Виотти, орыстың скрипка жасаушысы Н.Киттель, т.б. дүниеге әкелді. Ы-ның қылдарын қатты керіп, не болмаса босатып тұратын арнаулы бұрамалы мех. тетігі болады. Қазіргі кезде Ы-ның Турт жасап жетілдірілген түрі (қыл-ды тарту, босату тетігі бар) қолданылады. Оның ұзындығы 74 – 75 см-ге жетеді. Ы. қылының тұтқырлығын арттыру (дыбыс жақсы шығу үшін) мақсатымен оған шайыр жағылады. Қазақтың қылқобызы Ы-ның көне түрі қияқпен (садаққа ұқсас) тартылған