Экологиялық ғылыми бағдарламалар мен зерттеулер және олардың сипаттамасы

Экологиялық бағдарламалар белгілі бір территорияларда тіршілік ететін организмдер (синэкология) мен жеке түрлерді (аутоэкология) зерттеуді қарастырады. Екі жағдайда да бағдарламаның мақсатын, сипаты мен көлемін анықтап алу қажет. Әрбір зерттеудің мақсаты - қандайда бір мәселені шешу немесе гипотезаны сынау, тексеру болып табылады. Бағдарламаның мақсаты анық және онда жалпы міндеттермен қатар нақты міндеттер де болуы тиіс.

Мысалы:

1. қызығушылықты, білуге құмарлықты дамыту және бекіту;
2. гипотезаларды ұсыну және тәжірибелерді, зерттеулерді жобалау;
3. қойылған мәселеге жауап алу үшін сәйкесінше сапалы немесе сандық мәліметтер жинау, сұрақтарды тұжырымдау;
4. түрлердің ұқсастықтарын анықтау үшін құрал-жабдықтар мен анықтауыш кестелерді пайдалануды машықтандыру және аңғарғыштықты, байқаушылықты жетілдіру;
5. мәліметтерді дұрыс жазу қабілетін дамыту;
6. алынған мәліметтерді түсіндіру үшін білімін қолдану қабілетін дамыту;
7. мәліметтер мен жасалған қорытындылардың дәйектілігін бағалау, мәліметтерді сын көзбен қарауды дамыту;
8. биологиялық ақпараттарды кестелер мен графиктер түрінде көрсетіп, ауызша және жазбаша мәлімдеу қабілетін дамыту;
9. организмдерді анықтау және сақтау икемділігін жетілдіру;
10. әртүрлі организмдер арасындағы, организмдер мен қоршаған орта арасындағы байланыстарды түсінуге үйрету, сондай-ақ экологияның динамикалық сипатын түсіну.
11. Зерттеулердің сапасы мен бағдарламасына тәуелсіз, алынған мәліметтерді деректер түрінде ұсынбайынша басқа зерттеушілерге түсініксіз болады.

Сондықтан бұл мәліметтердің жүйелі түрде көрсетілгені дұрыс.

1. Кіріспе: негізгі ой, мәселелер, гипотеза мен зерттеу мақсаты айтылады (яғни не істеу керектігі, неліктен)?
2. Әдіс: бағдарламаның стратегиясы (яғни, не істеледі) қай жерде, қалай, далалық жағдайдағы немесе лабораториядағы қолданылған әдістер мен құрал-жабдықтардың жұмыс істеу ерекшеліктері.
3. Бақылаулар және нәтижелер: кесте, график, гистограмма, диаграмма және басқа кез-келген ақпарат немесе көрнекі құрал түріндегі мәліметтер.
4. Нәтижелерді талқылау: нәтижелерді (әсіресе сандық) талдау, сол мәліметтер және бұрынғы жарияланған материалдар негізінде жасалған тұжырымдар.
5. Тұжырымдар маңызын талқылау: қолданған әдістерді бағалау, жіберілген қателіктерді талдау, болашақ зерттеулер үшін ұсыныстар.