Эрам бағы
Координаттар: 29°38′09″ с. е. 52°31′31″ ш. б. / 29.63583° с. е. 52.52528° ш. б. (G) (O) (Я)
Эрам бағы Иранның ең әйгілі және ең ежелгі тарихи бақтарының бірі болып саналады.
| Persian gardens* | |
|---|---|
| UNESCO World Heritage Site | |
| |
| Type | Cultural |
| Criteria | i, ii, iii, iv, vi |
| Reference | 1372 |
| Region** | Asia and Australasia |
| Inscription history | |
| Inscription | 2011 (35th Session) |
| * Name as inscribed on World Heritage List. ** Region as classified by UNESCO. | |
Бұл бақ Иранның дәстүрлі сәулет стилімен салынған. Аспанға бой көтерген биік сауырағаштары бар бақтың әдемі көрінісі Шираз қаласының тартымды жерлерінің бірі болып саналады. Эрам бағының іргетасы Ильханидтер кезінде (х.қ.ж.с.б. 654 – 750 жылдар) қаланды. Содан кейін Шираздың екі шебер сәулетшісінің қолымен қайта жөнделіп шықты.
Шамамен 100 жыл бұрын бұл бақта үш қабатты ғимарат салынды. Бұл ғимараттың архитектуралық жобасы, онда қолданылған мүсіндеу, бояу (сурет салу), алебастр жабыстыру мен кафельдеу өнерлері Қаджар дәуіріндегі (XIX ғ.) өнер туындыларының бірегей үлгісі болып саналады. Ғимараттың бірінші қабатында тас тақташалар ілінген. Онда Иранның атақты ақындары Хафиз бен Шуриде Ширазидің өлеңдері жазылған.
Эрам бағын Иранның басқа бақтарынан Хазірет Сүлейменнің дастаны, парсы тілдес ақын Ганжелік Низамидің поэмалары және қонақ күту рәсімі желісімен көріністер салынған әдемі кафельдер ерекшелендіреді. Жалпы бақтың қабырғаларында салынған суреттер мен кафельдер Иран халқының ежелгі мәдени дәстүрінің көрінісі болып табылады. Бұл дәстүр бойынша қабырғаларда Құран Кәрім мен Фердоусидің ШаҺнамасынан алынған дастандар бейнеленген. Эрам бағының жобасы бойынша су солтүстік бұрыштан кафельденген арықтар арқылы ағып, ғимараттың төменгі қабатынан өтеді. Сөйтіп ғимаратты салқындатып турады. Су айналымын реттейтін орын хауызхана деп аталады. Ғимараттың алдында кафельденген хауыз бар. Хауыздың суымен шағылысқан табиғат, ғимарат, қабырғалардағы суреттер мен сауырағаштардың бейнесі көрген адамның көзін қызықтырады. Биік те әдемі сауырағаштар Эрам бағының даңқын асырды. Эрам бағындағы сауырағаштардың ішінде 250 жылдық, биіктігі 36 метрге жететін әлемге әйгілі сауырағаш бар. Аталмыш сауырағаш Эрам ғимаратына қарама‑қарсы кафельденген хауыздың оңтүстік жағында өсіп тұр. Бүгінде Эрам бағы өсімдіктану бағы ретінде Шираз Университетінің қарамағына берілген. Жыл сайын студенттер, ирантанушы ғалымдар, шетелдік саяхатшылар мен отандық зерттеушілер бұл бақты тамашалауға келеді. Бақтың аумағында бес жүзге жуық сирек кездесетін гүлдер мен өсімдіктер егілген. Олардың кейбіреулері тіпті өте сирек кездесетін өсімдіктерге жатады.