Яунде (евонде, евондо, бети) — Камерундағы фанг тобының халқы (Яунде қаласының айналасы және Ньонг өзенінің орта ағысы). Халық саны 100 мың адам[1].

Яунде
евонде, евондо, бети
Бүкіл халықтың саны

100 000

Ең көп таралған аймақтар

 Камерун

Тілдері

евондо тілі

Діні

дәстүрлі нанымдар

Тілі

өңдеу

Тілі - евондо тілі.[2]

Діні

өңдеу

Сенушілер негізінен католиктер.

Кәсібі

өңдеу

Негізгі дәстүрлі кәсібі - тропикалық қолмен атқарылатын егіншілік (тары, құмай, жүгері, ямс, маниок, таро, банан, май пальмасы). Олар сондай-ақ какао, банан және май пальмасы плантацияларында және Яунде қаласындағы өнеркәсіптік кәсіпорындарда жұмыс істейді. Дәстүрлі қолөнерден - ағаш және піл сүйегінен ою (ата-баба мүсіншелері, жануарлардың бейнелері, тұрмыстық заттар), керамикалық бұйымдар жасау, кілемше тоқу дамыған[3].

Тұрмыс салты

өңдеу

Яунде, еуропалық жаулап алудан бұрын тек еркін саяси ұйымға ие болды және олардың қоғамы негізінен тең құқылы болып қала береді. Яунде қоғамының маңызды бірліктері – аталық ұрпақ бойынша анықталған генеалогиялық туысқан рулар, осы рулар ішіндегі тектік топтар және рулардың еркін байланысқан топтары болып табылатын ірі тайпалық құрылымдар. Яунде қоғамы бөлінген жас топтары соңғы жылдары маңыздылығы төмендеді[4].

Ауылдар ықшам, жол немесе өзен бойында орналасқан. Тұрғын үйлері төртбұрышты, қабырғалары қаңқалы, төбесі биік, пальма жапырақтары мен қамыстан жасалған.

Негізгі тағамы – ботқалар, бұқтырылған тағамдар, ямстан жасалған қамыр тәрізді пасталар, маниок, банан, тары, т.б.

Ән және би фольклоры сақталған[5].

Дереккөздер

өңдеу
  1. Андрианов Б. В. Яунде, евонде. http://www.etnosy.ru/node/462?ysclid=lp0tg6ap1u840409454
  2. Материал из Большого Справочника https://newstest.ru/%D0%AF%D1%83%D0%BD%D0%B4%D0%B5_(%D0%BD%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B4)(қолжетпейтін сілтеме)
  3. Народы и культуры Яунде https://travel-journal.ru/ethno/59/386/(қолжетпейтін сілтеме)
  4. Яунде - Британская онлайн-энциклопедия https://bfjaawards.com/ru/pages/22660-yaunde--britannica-online-encyclopedia?ysclid=lp0tdyf6ix818724670
  5. народы мира / Яунде http://www.etnolog.ru/people.php?id=YAUN