Ғылыми стиль

(Ғылыми-стиль бетінен бағытталды)

Ғылыми-стиль —зат не құбылыс ғылыми негізде сипатталып, дәлелдеуді қажет ететін стильдің бір түрі. Ал, пікір дұрыстығын дәлелдеу үшін ғылыми стильге нақтылық, логикалық, мазмұн дәлелділігі қажет.

Ғылыми стиль ерекшелігі

өңдеу

Ғылыми стильде сөйлемдегі сөздердің қалыпты орны, тіл нормасы қатаң сақталады. Яғни،ғылыми стильде сөз көп мағыналы болып келмейді. Тек сөздің белгілі бір анықтамасы арқылы қолданылады. Сонымен қатар ол сөздің мағынасын ашу үшін де ғылыми стиль қолданылады. Қазіргі таңда ғылым даму үстінде. Сол себепті күннен-күнге жаңа ғылыми сөздер пайда болуда. Адамдар осы сөздерді ғылыми стильді қолдана отырып мағынасын жазуда. Сол арқылы жаңа пайда болған сөздер жалпы халықтық лексикаға айналады.

Ғылыми стильдің лексикалық ерекшелігі

өңдеу
  • лексикалық құрамы кітаби-жазба стиль негізінде қалыптасады;
  • сөз нақты өз мағынасында қолданылады;
  • көп мағыналылы сөздер, образды сөздер аз кездеседі;
  • ғылым саласының ерекшелігіне байланысты термин сөздер, интернациональдық терминдер көптеп қолданылады;
  • нақты зат есімдер жалпылама мағынада қолданылады;
  • күрделі сөздер, қысқарған сөздер және символ-белгілер кездеседі;
  • неологизм сөздер жиі кездеседі.[1]

Ғылыми стиль түрлері

өңдеу

Ғылыми-стильдегі еңбектерге монография, оқулық, мақала, ғылыми есеп, диссертация, реферат, баяндама, тезистер, патенттер, т.б. жатады.

Ғылыми стильді қолданған әйгілі адамдар

өңдеу

Ғылыми стиль негізінен халықтық әдеби түрде жазылады.Бұл стильді қазақ елінің қайталанбас дарын иесі Мұхтар Әуезов қолданған. Оған мысал Абай жолы шығармасы. Негізінен Абай жолы шығармасы Мұхтар Әуезовтың зерттеу еңбегі болып табылады. Бұл жазушының шығармаларынан бөлек ғылыми стильді Пушкин،Лермонтов،Белинский еңбектерінен байқауға болады.

Дереккөздер

өңдеу
  1. Жұмағұлова А.Ж. Ғылыми стильді оқыту: Биология факультеті студенттеріне арналған оқу құралы. - Алматы: Қазақ университеті, 2013. - 85 б.

[1]



  1. Қазақ Энциклопедиясы