Қазақстандағы теннис

Теннис спорты Қазақстанда елеулі орын алып жатыр.

Қазақ КСР кезеңі

1940-1950 жылдардан бергі уақытта спорттың аталмыш түрі Қазақстанда дамып, тамырын тереңге жібере бастаған. Мәшина жасау зауыты іске қосылған уақытта Алматы қаласына Галина Тучашвили, Луиза Якимович және Шота Тучашвилилер келіп төл теннисіміздің бастау алуына себепкер болды. Соғыстан кейінгі уақыттарда Қазақстанда үлкен теннистен жеңімпаз атанған Александр Дрозд, Степан Пекай, Маргарита Суховерхова және Александр Марки секілді саңлақтар қазақ жеріне теннистің алғаш «ұрығын» септі.

1960-1970 жылдары Қазақстанда әуесқой теннистің кең етек алуына атсалысқан театр қызметкері З.Райбаев, суретші И.Бальхозин және жазушы С.Бақбергенов сынды өнер саласының азаматтары да болды.

1970-1980 жылдары ресейлік білікті бапкер Августин Вельц Қазақ елінде үлкен теннистен бірнеше таланттарды жаттықтырып, биік белестерді бетке алды. Оның Кеңес спортының жарық жұлдызы, Еуропа чемпионы Марина Крошина, Лилия Карпова (Максимова), Алла Филинова, Марина Ткаченко, Людмила Гушул, алғашқы қазақстандықтар арасында Англияның Уимблдон жарысында өнер көрсеткен Алексей Рудь, Валерий Литвинов, Валерий Ковалев, Владимир Вельц, Виталий Гушул, Лариса Николаева, Александр Шкрыль, Маргарита Клепик, Эля Юсупова, Татьяна Бабина, Венера Жұмабаева (Баширова), Жанна Аманжолова, Келді Ержанов, Жолдас Жаманқұлов, Орал Аманжолов, Асхат Сыдықов, Наталья Максимчук, Оксана Фучаджи, Александр Гужавин, Александр Старцев, Татьяна Бабина, Семен Новиков, Дмитрий Арисов, Егор Шалдунов, Юрий Карлов, Алиса Вельц сияқты шәкірттері жергілікті жеткіншектерге теннис әліппесін үйретті.

Соғыс жылдары теннис ойналмады, алайда 1942 жылы Алматыға Киров машина жасау зауытымен бірге теннис бойынша дипломды жаттықтырушы Галина Тучашвили және оның әпкесі Луиза Якимович (олардың қыз күніндегі тектері Лунина болды) келді. Апалы-сіңлілер соғысқа дейін ұзақ уақыт теннисте ойнап, көптеген жарыстарда жеңіп шыққан. Соғыстан кейінгі жылдарда спорт, соның ішінде теннис, елімізде қайтадан жандана бастады. Қазақстанға демобилизацияланып, үлкен турнир тәжірибесі бар теннисші Шота Тучашвили (Галинаның жолдасы) келді. 1948 жылы Бакуден Александр Марки көшіп келді. Ол өткен ғасырдың 30-жылдардың аяғында аты аңызға айналған француз Анри Кошенің семинарларында сабақ алғандардың бірі еді. Сол кездері М. Забуга, В. Толчинский, М. Черданцев жақсы теннисшілер атанып жүрді, бірақ Александр Дрозд, Шота Тучашвили және Александр Маркилер көш бастады.

Тәуелсіз Қазақcтан кезеңі

Қазақcтан тәуелсіздікке қол жеткізген тұста қазақстандықтар арасында теннис қалақшасын сауатты меңгерген спортшылар некен-саяқ еді. Негізі қаракөз қандастарымыздың арасында алғаш тенниске ден қойған ағайынды Досқараевтар еді. Олжас теннис корттарында біршама жақсы нәтижелерге жетіп, қазақы қауымды бір қуантса, кейін оның туған інісі Диас теннис корттарында жасындай жарқырады. Қазақcтанның беткеұстар спортшысы ғана болып қоймай, алыс-жақын шетелдерде де бақ сынап жүрді. Бірақ, Олжас АҚШ-қа барып студент атанған соң теннис қалақшасын сирек қолға алатын болды. Ол тек Америкадағы жоғарғы оқу орындарының студенттері арасында ғана сынға түсті. Ал Диас бірер жыл ұлттық құрама сапында өнер көрсетіп, еліміздегі бірінші ракеткашы атанған Алексей Кедрюктің өзін састырды. Бүгінгі таңда аталмыш ағайынды жігіттердің үлкені мұхиттың арғы жағында қаржы саласы бойынша еңбек етіп жатса, кішісі сол АҚШ-та студент атанып жүр. Осындай оғлан жігіттеріміз шетелде жүргенмен, олардың орнын апалы-сіңілі Рақымдар басты. Алғашында Мәдина, кейін Әмина еліміздің үздік теннисшілері атанды. Әсіресе Әмина кортта өте сезімтал спортшы. Енді бұл теннисшілердің соңдарынан тұлымшағы желбіреген Зарина Дияс еріп келеді. Зарина былтыр Астанада өткен ересектер арасындағы аламанда шетелдік теннисшілерді шаң қаптырып, бас жүлдені иеленді. Бұрын осындай қомақты ұтыс қоры бар еліміздегі бәсекелердің бас бәйгесі ресейлік немесе өзбекстандық қыздардың еншісінде кететін. Сол олқылықтың орнын Заринадай қаршадай қыз толтырып отыр. Сонымен қатар, Зарина Диас былтыр Алманияда өткен халықаралық додада бас бәйгені олжалады. А. Голубевтің Петербордағы жарыста ақтық сынға шыққаны, С. Каратанчеваның Аустралия ашық біріншілігінде үшінші айналымға дейін жеткені, Я. Шведова АҚШ чемпионатында төртінші айналымға дейін сүрінбей келгендігі, құрама команда ретінде Хопман кубогына қатысқанымыз қазір бізге үлкен жеңіс болып тұр.

Тағы қараңыз

Сыртқы сілтемелер

Қазақстандық теннистің тарихы Мұрағатталған 9 қарашаның 2018 жылы.