Қазақстан — Сербия қатынастары
Қазақстан — Сербия қатынастары — 1996 жылғы желтоқсанда құрылған Қазақстан Республикасы мен Сербия Республикасының екіжақты қатынастары. 2015 жылғы маусымнан бастап Белградта Қазақстан елшілігі ашылды; өз кезегінде Астанада Сербия елшілігі 2011 жылғы 23 маусымнан бастап жұмыс істейді.[1]
 | |
 Қазақстан |
 Сербия |
Тарихы өңдеу
Қазақстан мен Сербия арасындағы қатынастар орнағанға дейін КСРО-ның құрамында Қазақ КСР-і болған СФРЮ-мен (Сербияның ізашары) дипломатиялық қатынастары болған. Қазақстан Республикасы мен Югославия Одақтас Республикасы арасындағы дипломатиялық қатынастар 1996 жылғы 10 желтоқсанда белгіленді, ол ҚР Елшісі Т.Мансұров пен СРУ Елшісі Д. Маркович қол қойған Мәскеудегі хаттамамен бекітілді. Қазіргі уақытта Қазақстан Республикасының Сербиядағы Төтенше және Өкілетті Елшісі қызметін Нұрбах Рүстемов атқарады (2014 жылдан бастап); өз кезегінде Сербияның Қазақстан Республикасындағы Төтенше және Өкілетті Елшісі Владан Матич (2017 жылдан бастап) болып табылады.
Қарым-қатынасты дамыту аясында Қазақстан мен Югославия (кейінірек Сербия) саясаткерлерінің бірқатар кездесулері өтті.
- 2003 жылғы 1 желтоқсанда ЕҚЫҰ СІМК 11-ші шеңберінде Қазақстанның Сыртқы істер бірінші вице-министрі Қ.Әбусейітов Сербия және Черногория Сыртқы істер министрінің орынбасары В. Зугичпен кездесті.
- 2005 жылғы 11 қарашада Қазақстан президентінің инаугурациясына Сербия және Черногория елшісі М. Рочен қатысты.
- 2007 жылғы 28 қарашада Сербияның сауда және қызмет министрі П. Бубалов Қазақстанға сапармен келді.
- 2009 жылғы 3-4 қараша аралығында Белградта Еуропалық Одақпен байланыс жөніндегі Қазақстан Республикасының Ұлттық үйлестірушісі Қ. Жигалов сапармен болды.
- 2009 жылғы 1 желтоқсанда Афиныда ЕҚЫҰ СІМК алаңдарында ҚР Сыртқы істер министрі Қ. Саудабаев пен Сербия СІМ басшысы В. Еремичтің кездесуі өтті.
- 5-6 қыркүйек аралығында Белградта Қазақстан делегациясы "Қосылмау қозғалысы" саммитінде бақылаушы болды.
- 2011 жылғы 23 қыркүйекте БҰҰ Бас Ассамблеясының 66-сессиясында Қазақстан мен Сербияның Сыртқы істер министрлері — Е. Қазыханов пен В. Еремич кездесті.
- 2015 жылғы 3-5 маусым аралығында Белградта ҚР СІМ басшысының орынбасары А.Волков сапармен болды, Ол Сербия президенті Т. Николичпен, СІМ басшысы И. Дачичпен және басқалармен келіссөздер жүргізді.
2014 жылғы наурыздан бастап Сербия Республикасының Халықтық сатып алуында Қазақстан Республикасымен достық және ынтымақтастық депутаттық тобы жұмыс істейді.
Ынтымақтастық өңдеу
Экономикалық өңдеу
Қазақстан мен Сербия арасындағы тауар айналымының көлемі:
- 2008 - $12,5 млн.
- 2009 - $18,5 млн.
- 2010 - $13 млн.
- 2011 - $15,5 млн.
- 2012 - $25,3 млн.
- 2013 — $22,7 млн. (Сербияға экспорт — 4 4,5 млн., Сербиядан импорт-1 18,2 млн.)
- 2014 — $20 млн. (Сербияға экспорт — 0 0,3 млн., Сербиядан импорт-1 19,7 млн.)
- 2015 (екі ай) - $1,7 млн (тек Сербиядан импорт)
Сербия химия өнеркәсібін, ағашты, тоқыма бұйымдарын, қағазды және осы материалдардан жасалған бұйымдарды экспорттайды. Қазақстан минералдық өнімдерді, машиналарды, жабдықтарды, механизмдерді және электротехникалық жабдықтарды экспорттайды. Қазақстанда серб капиталының қатысуымен 10-ға жуық бірлескен кәсіпорын жұмыс істейді: көтерме және бөлшек сауда, ғимараттар салу. Сербиялық "Энергопроект" компаниясы Алматыда (Алмалы және Абай) екі метро станциясын, Ақтау, Орал және Атырау қалаларында сауда және бизнес орталықтарын салумен, сондай-ақ Сарыағашта тұрғын үй кешені мен шарап зауытын салумен айналысады.
Келісім өңдеу
- 2009 жылғы 4 қарашадан бастап дипломатиялық және қызметтік паспорттардың иелері үшін визасыз режим туралы Келісім қолданылады.
- 2010 жылғы 7 қазаннан бастап еркін сауда, Инвестицияларды көтермелеу және өзара қорғау, сондай-ақ визасыз режим туралы Келісім қолданылады. Екі елдің Сауда-өнеркәсіп палаталары мен СІМ арасында ынтымақтастық туралы меморандумдарға қол қойылды.
- Қазіргі уақытта қылмысқа қарсы күрес бойынша ынтымақтастық туралы бірқатар пакеттер келісілуде.
Саяси өңдеу
Қазақстан Сербияның Косово мемлекеттілігі мәселесі бойынша ұстанымына қолдау білдірді: 2008 жылғы желтоқсанда Премьер-Министр Кәрім Мәсімов тәуелсіздігі 2008 жылы және одан кейін жарияланған мемлекеттерді мойындамайтынын мәлімдеді. Сербия Қазақстанның ЕҚЫҰ-ға төрағалық етуге және Астанада "ЭКСПО-2017" өткізуге өтінімін, сондай-ақ оның 2017-2018 жылдарға арналған БҰҰ Қауіпсіздік Кеңесіне тұрақты емес мүшелікке өтінімін қолдады.[2][3]
Сапарлар өңдеу
2015 жылғы тамызда Сербия Президенті Томислав Николич Қазақстанға сапармен келіп, Экономикалық ынтымақтастық тұрғысынан серб-қазақ қатынастарының тамаша дамуын атап өтті. Бір жылдан кейін, қарым-қатынас орнатудың 20 жылдығына орай, Қазақстан Президенті Нұрсұлтан Назарбаев Сербияға және Сербияның барлық діни қауымдастықтарының өкілдерімен және серб Патриархы Иренеймен кездесті. Сапар аясында Белградта ақын Жамбыл Жабаевқа ескерткіш ашылды[4][5][6].
Дереккөздер өңдеу
- ↑ Kazakh-Serbian relations Мұрағатталған 22 сәуірдің 2016 жылы. (ағыл.)
- ↑ Казахстан не станет признавать Южную Осетию Мұрағатталған 25 қаңтардың 2016 жылы. (орыс.)
- ↑ Руководство Казахстана не будет признавать независимость Абхазии и Южной Осетии Мұрағатталған 8 ақпанның 2009 жылы. (орыс.)
- ↑ Нурсултан Назарбаев откроет в Сербии памятник Жамбылу Мұрағатталған 30 наурыздың 2017 жылы. (орыс.)
- ↑ Serbian President and Delegation Visit Kazakhstan Мұрағатталған 30 наурыздың 2017 жылы. (ағыл.)
- ↑ Нурсултан Назарбаев: Сербия - основной партнер Казахстана на Балканах Мұрағатталған 30 наурыздың 2017 жылы. (орыс.)