Қазақтың ең алғашқы туы

Тарихшы Берекет Кәрібаевтың айтуынша, бізде тудың түсі түрліше болған екен. Алтын Орда, Ақ Орда кезінде туымыздың түсі ақ болыпты. Туда Шыңғыс әулетінің таңбасы – тарақтың белгісі бейнеленген (2-сурет). Aнжелино Дулцерт деген итальян картографы 1339 жылы құрастырған картасында осы туды көрсеткен екен. 1375 жылы Абраам Крескес құрастырған каталандық атласта да осы жалау жүр. Білуімізше, Абылай хан заманында да жауынгерлерді ерлік пен өрлікке бастаған тудың түсі – ақ. Байрақ ұзындығы үш құлаш найзаға сапталыпты. Биіктігі – 150 сантиметр, ені – 70 сантиметр. Абылай заманындағы ту 1930 жылға дейін Арыс қаласы маңындағы «Хан қорған» мекенінде сақталып келген деген дерек бар. Шығыс Түркістандағы Оспан батырдың да туының түсі ақ көрінеді.<gallery>Сhttp://fotohost.kz/images/2013/06/21/f8rCq.png/gallery(қолжетпейтін сілтеме)>