Қазақтың ыспалы музыкалық аспаптары

Қазақтың дәстүрлі музыкалық аспаптардың ішінде ыспалы аспаптардың сипаты, заты және жасалу әдіс-тәсілдері жалпы түрік тектес халықтардың барлығына бірдей ортақ. Олардың бүгінге дейін сазген, қылқобыз, нарқобыз, егек, бозаншы секілді бірнеше үлгі-нұсқалары қалыптасты.

Қылқобыз

Қылқобыз - көне аспап ретінде космологиялық, діни-ғұрыптық салттарда, абыз-жыраулар қолданысы мен бақсылық әрекеттермен байланысты дамыған. Шанағы емен, үйеңкі, қарағай, долана секілді қатты жынысты ағаштан тұтас ойып жасалады, қыл ішекті болып келеді. Кей жағдайда ішіне түрлі магиялық әсер беретін темір сақиналар тағылады.

Ішекті ыспалы

Ішекті ыспалы аспаптың ел арасына кең тарай қоймаған этнографиялық нұсқаларына сазген, егек, бозаншы аспаптары жатады. Ыспалы аспаптардың ішектері жылқының жалқұйрығынан алынады. Ертедегі шеберлер мен қобызшылар қылды жылқылар табында жүрген дерінен көктемнің соңына қарай күзеп алатын болған. Себебі, тірі жылқы қылының тартылыс күші көп, энергиясы мол болып келеді. Сондықтан да қобызшылар ыспалы аспаптраға өлген жылқының қылын пайдаланбайды. Ыспалы аспаптардың ішінде ішегі тарамыстан жуан етіп ызып жасалатын аспап - нарқобыз.