Қайта жасау қиялы

Қайта жасау қиялы – бұл біреудің жазған-сызғанына қарап адамның соны өңдеп, толықтырып, қиялында жаңғыртуы.

Маңызы

Қайта жасау қиялы арқылы адам шындыққа сай, дұрыс бейнелейді. Бұл үшін түрлі сипаттау, кесте сызықтарын дұрыс түсіне білумен қатар, адамда өмірден алынған көрнекті бейнелердің жеткілікті қоры болуы қажет.

Жақсартудың бірінші шарты

Қайта жасау қиялын тәрбиелеудің басты жолы – көркем әдебиеттерді оқу. Бірақ, тек оқи бергенмен қиял өспейді. Мәселен, үстіртін, тек «қызық» жерін теріп оқудан қиял дамымайды. Қиялды өсіру үшін кітап мазмұнын ойға түйіп, оны көргендей, естігендей болып отыру қажет. Мәселен, Мұхтар Әуезовтің «Абай» романын қиялы бай адам оқитын болса, ондағы кейіпкерлер мен түрлі оқиғалар оның көз алдында елестеп, галлереядағы суреттей жайнап тұрады. Бұл – қайта жасау қиялының көрінісі. Мұндайда адам авторлардың суреттеп жазғандарын көз алдында тұрғандай көріп, тіпті сөйлеген сөздерін есіткендей де болады. Өзін романның кейіпкерлерімен бірге жүргізіп, бірге тұрғандай сезінеді.

Жақсартудың екінші шарты

Қайта жасау қиялын өрістетіп, тәрбиелеудің, екінші шарты, оның тамаша мектебі географиялық карталарды оқып үйрену, алда көрсетілген объектілердің (өзен-көл, жер атаулары, мелекет, қала атаулары т.б.) жер шарының қай бөлігінде орналасқанын бұлжытпай таба білуге машықтану. Карта бетінде «саяхат» жасай білу адам қиялына планетаның түпкірөтүкпірлерін елестете алады, кісіге адам аяғы баспаған талай алыс жерлерді «көргізіп» қиялын шарықтатып, ойлауын дамытып, түрлі кеңістіктен бағыт-бағдар іздестіруге мүмкіндік туғызады.