Қалалық велосипед

Қалалық велосипед (ситибайк) — қала ішіндегі күнделікті сапарлар, тегіс кжерлерде кішігірім серуендеп қайтуға арналған велосипед. Бұл велосипедтің түрі әлем бойынша кеңінен таралған, өйткені қарапайым киімде және әр түрлі ауа-райы жағдайларында мініп жүруге, сапарға шығуға бейімделген.

Типтік қалалық велосипедтің түрі, тік отырғандағы сурет. Рульдегі себет, кресло, қорғау тізбектері, артқы көрініс айнасы, динамо-генератордан күш алатын алдыңғы фонарь — бұл құралдардың барлығы велосипедтің ыңғайлылығын арттырады.

Әдетте, осындай велосипедтің конструкциясы қарапайым және мінсіз, қалалық жағдайларға көп бейімделген, велосипед жайлылық және үнемділік, жылдамдық пен тиімділік мақсатында жасалған. Қалалық велосипедтер жоғары реттелетін рульмен, үлкен жұмсақ егермен (велосипед орындығымен) жабдықталған сондықтан адам орындықта отырған сияқты тік (биік) отырады. Қалалық велосипедтердің әдетте жылдамдықтар қосқышының саны спорттық немесе туристік моделделге қарағанда аз. Әдетте, қалалық велосипедтің рамасының жоғарғы трубасы төмен орналасқан немесе жоқ, өйткені рама қалалық велосипедтердың рамаларына спорттық велосипедтерге қарағанда аз күш түседі, олар оңай отыруға және оңай түсуге арналған, әсіресе күнделікті киіммен мінуге ыңғайлы. Қалалық велосипедтердің көбісінде комплект түрінде багажнигі, қанаттары, қаптамамен жабылған шынжыры және қоңырауы болады. Амортизаторлар жоқ, тежегіштер көбінесе аяқ барабанды. Трансмиссия не жылдамдықтарды ауыстырып-қосқыш, не біріктірілген артқы планетарлық втулкасы бар беріліс қорабынан тұрады.

Қалалық велосипедтер спорттық құрал ретінде пайдалануға арналмаған. Қазақстанның елордасында және кейбір қалаларында қалалық велосипедтерді прокатқа берудің қоғамдық жүйесі жасалды, мысалы Астана қаласында 150 велостанция бар [1], сондай-ақ қоғамдық велопрокат жүйесі Шымкент [2], [3], [4] қаласында бар.

Дизайн өңдеу

Ситибайктер іссапарлар үшін әр түрлі киім, әр түрлі жүктер, әр түрлі ауа-райында міну үшін жобаланған. Сондықтан олар дербес көлік құралы ретінде шағын ара қашықтықтарға мініп жүруге оңтайлы. Әдетте, қалалық велосипедтер ұзақ дайындық талап етпейді, әдеттен тыс тосын сапарлар үшін пайдаланылады.

Голланд термині Stadsfiets қалалық велосипедтерге тән конструкция және  қалалық велосипедтің комплектациясын қамтиды, атап айтқанда: тік отыру, велосипедистер, қорғаныш қаптамамен қапталған шынжыр, артқы дөңгелегі киімның ілініп қалуынан қорғаумен жабдықталған (Skirtguard), артқы доңғалақтар блокираторы (O-lock), планетарлық төлкесі, динамодан қуат алатын автономды жарықтандыру жүйесі және велосипед руліндегі қоңырау.

Неміс және Голландтың ситибайк нұсқасы өте ұқсас, бірақ кейбір ерекшеліктері бар [5].

Дәстүрлі дизайн еуропалық қалалық велосипеді мынадай: рамасы аз көміртекті жоғары легірленген болаттан (арзан велосипедтің дайындау үшін қолданылады, хромомолибденді рамаларға қарағанда сапасы төменірек), қара түске боялған хромдалған элементтері бар, динамо-машинасы бар, қарапайым шамдармен, үш-жылдамдық планетарлық төлкемен немесе жалғыз жылдамдықпен жабдықталған.

Қазіргі заманғы қалалық велосипедтер еуромалық қалаларда кеңінен таралған, әсіресе Амстердам және Копенгаген қалаларында. Қазіргі заманғы модельдердың рамалары түрлі түсті бояуда болуы мүмкін, алюминий немесе хромомолибден материалдан жасалады, велосипедтердың алдыңғы жұмсақ шанышқысы (амортизаторы), орындық асты штыры мен бірге амортизаторы, динамосы, төлкемен біріктірілген берілісті ауыстырып қосу тетігі, жиналмалы аяқ тірегіші, балалар орындығы мен  және рамаға жалғанған  шамдары бар.

Кейбір мысалдар өңдеу

  • Flying Pigeon (ағыл. Flying Pigeon) — кең таралған қытай велосипеді.
  • Royal 8, Breezer Uptown 8, Biria Trekking Superlight 8, and the PUBLIC C7i  Electra модельдері
  • Stels Navigator 2XX және 3XX модельдері, компания Веломотрос.
  • Roadkiller және Roadkiller Lady модельдері, компаниясы Shulzbikes.
  • Roadster және Dutchi модельдері, компания аты Linus.

Дереккөздер өңдеу