Қалыпсыз тұтқыр мұнай

Қалыпсыз түтқыр мұнай - ағымы Ньютонның тұтқырлы үйкеліс заңына бағынбаған мұнай түрі. Мұндай қалыпсыз түтқырлықтың пайда болуына кеңістік құрылым себепші болады. Бұл құрылым қабат температурасы мұнайдың парафинге немесе асфальтенге қанығу температурасынан төмендегенде жоғары молекулалы парафинді көмірсутектердің агрегаттарынан түзіледі. Мұндай агрегаттардың беріктігі, мұнайдың құрамына, онда еріген газға, температураға, қысымға байланысты. Жатындардың мұнай қайтарымын жоғарылату үшін қабатқа еріткіштер, көмір қышқылы, полимерлік ерітінділерді тоғыту арқылы термалық әсер етіледі, бұл мақсатқа қысымды жоғарылату арқылы да қол жеткізуге болады. Құбырлармен тасымалданғанда қотарушы станцияларда мұнайды жылытады, оған парафин диспергаторларын енгізеді. Өзен, Қаражамбас, Жетібай, Ақжар, Көкжиде, Қопа, т.б. кенорын мұнайлары Қ.т.м.-ға жатады.