Қарадала артезиан алабы

Қарадала Артезиан Алабы – Кетпен (Ұзынқара) жотасының Солтүстік беткейі мен Іле өзенінің аралығындағы арынды жер асты суы қалыптасқан аймақ. Алматы облысы Ұйғыр, Еңбекшіқазақ, Райымбек аудандары жерінде орналасқан. Ауданы 20 мың км². 1970 – 72 ж. барланып, жоғарғы плиоцен шөгінділерінен тәулігіне 138 мың м3, бор шөгінділерінен 163,5 мың м3 су алуға болатындығы анықталды. Бұл екі қабат бір-бірінен су өткізбейтін саз қабат арқылы бөлінген. Үстіңгі қабаттың қалыңдығы тау бөктерінен ойыстың орталығына қарай 30 – 35 м-ден 230 м-ге дейін жетеді. 15 – 150 м тереңдікте жататын арынды су деңгейі ұңғыма қазғанда жер бетіне атқылайды. Бұл атқылама судың тәуліктік өнімділігі 350 – 1380 м3. Деңгейін 12 м-ге дейін төмендеткенде 610 – 3400 м3 су алуға болады. Суы тұщы, минералдары 0,2 – 0,7 г/л, химиялық құрамы гидрокарбонатты-сульфатты натрийлі және кальцийлі-натрийлі. Төменгі өте арынды сулы қабат бор дәуірінің шөгінділерінде 350 – 800 м тереңдікте қалыптасқан. Ұңғымалармен судың көзін ашқанда ол атқылап, жер бетінен 15 – 110 м биіктікке көтеріледі. Судың тәуліктік өнімділігі 1300 – 16400 м3 (көбінесе 4300 – 6000). Бұл су да тұщы, минералдары 0,2 – 0,8 г/л, химиялық құрамы, негізінен, гидрокарбонатты-сульфатты натрийлі. Іздеу-барлау кезінде арасы 2,0 – 5,5 км болатын 100-дей ұңғыма қазылған. Бұл өнімділігі мол арынды судың біраз бөлігі 1968 жылдан бері жер суғаруға, Ұйғыр ауданының орталығы Шонжы ауылында ауыз су ретінде пайдаланылады.