Қаратау жотасы (Маңғыстау)

(Қаратау жотасы бетінен бағытталды)

Қаратау жотасыМаңғыстау түбегіндегі аласа тау жоталары.

Қаратау жотасы
Қаратау жотасының етегі.jpg
Маңғыстау түбегіндегі Қаратау жотасының етегі
Сипаттамасы
Пайда болған кезеңі

Пермь

Ұзындығы

110 км

Ені

12 км

Ең биік шыңы

Бесшоқы (тау, Маңғыстау облысы)

Биіктігі

556 м

Орналасуы

44°12′49″ с. е. 52°08′20″ ш. б. / 44.21361° с. е. 52.13889° ш. б. / 44.21361; 52.13889 (G) (O) (Я)Координаттар: 44°12′49″ с. е. 52°08′20″ ш. б. / 44.21361° с. е. 52.13889° ш. б. / 44.21361; 52.13889 (G) (O) (Я) (T)

Елдер

 Қазақстан, Маңғыстау облысы Маңғыстау ауданы

Қаратау жотасы (Қазақстан)
Montanya.svg
Қаратау жотасы
Қаратау жотасы (Маңғыстау облысы)
Montanya.svg
Қаратау жотасы

Географиялық орныӨңдеу

Маңғыстау облысы Маңғыстау ауданы жерінде орналасқан. Батыстан шығысқа қарай 110 км-ге созылып жатыр, енді жері 12 км. Батыс Қаратау және Шығыс Қаратау жоталарынан тұрады. Ең биік жері – Шығыс Қаратау жотасында орналасқан Бесшоқы тауы (556 м).

Жер бедеріӨңдеу

Үстіртті келген тау беткейлері сай, жыра, шатқалдармен тілімденген. Тау баурайларында бұлақтар (Сарыбұлақ - Батыс Қаратауда, Жаманүшқұз - Шығыс Қаратауда) бар. Батыс және Шығыс Қаратау аралығында Маңғыстау ауданының орталығы – Шетпе ауылы орналасқан.

Геологиялық құрылымыӨңдеу

Пермь кезеңінің метаморфтанған құмтас, әктас және конгломераттарынан түзілген. Қаратау жотасының жер қойнауында темір, мыс кентастары, көмір, мұнай, газдың мол қоры барланып ашылған. Қаратау сілемдерінен су алатын 20 шақты орын бар. Олардың ішінде ең ірілері- Тұщыбек, Шайыр, Шетпе, Қарақұдық, Онды, Жармыш, Ағашты, Аусары, Күркүреуік, Керіз, Доллы апа. Бұлардағы су мүмкіндігі 1,5-тен 6,3 л/с дейін, ал атпалы түтіктердегі 5-15 л/с ке дейін, кей жерлерде 23 л/с дейін (Қарақұдық), кей жылдары бірсыпыра су көздерінің (Тұщыбек, Шайыр) өнімділігі көктемде 15-25 л/с жетеді. Пайдаланатын су қоры әп түрлі әдіспен есептегенде 260 л/с деп бағаланады.

ӨсімдігіӨңдеу

Беткейінде жусан, қараған, етегінде тасбұйырғын өседі. Аңғары – жайылым.[1][2]

ДереккөздерӨңдеу

  1. Маңғыстау энциклопедиясы, Алматы, 1997;
  2. Қазақстан табиғаты:Энциклопедия / Бас ред. Б.Ө.Жақып. - Алматы:" Қазақ энциклопедиясы" ЖШС, 2011. Т.З. - 304 бет. ISBN 9965-893-64-0 (Т.З.), ISBN 9965-893-19-5