Қаратау жуасы

Қаратау жуасы (лат. Allium karataviense) – амариллистер тұқымдасының жуа туысына жататын Қазақстандық түрлердің ішіндегі әйгілісі, Солтүстік жарты шарындағы көптеген елдердің мәдениетінде кеңінен танымал.

Қаратау жуасы
Ғылыми топтастыруы
Дүниесі: Өсімдіктер Бөлімі: Гүлді өсімдіктер Табы: Дара жарнақтылар Сабы: Asparagales Тұқымдасы: Amaryllidaceae Кіші тұқымдасы: Allioideae Тайпасы: Allieae Тегі: Allium Түрі: A. karataviense
Екі-есімді атауы
Allium karataviense Regel

Әкті қорымда, сирек төменгі белдеуден субальпі белдеуіне дейінгі Батыс Тянь-Шань және Шу-Іле тауларының барлық жоталарындағы тастақты беткейлерде кездеседі (Оңтүстік Қазақстан және Жамбыл облыстарында). Өте ірі (Диаметрі 6 см дейін) шар тірізді пиязшықты, едәуір биік сабағымен (30 см-ге дейін) және жалпақ (4-10 см-ге дейін) жапырақтарымен (саны 1-4 көтерілетін) ерекшеленеді. Гүлдері жұлдызшалы, күлгіндеу, ақшыл-жасылдау, ашық-күлгін, қалың шар тәрізді шатырға жиналған. Аталықтары гүлсерігінен ұзындау және одан сәл ғана қылтиып тұрады. Сәуір-маусым айларында гүлдейді, мамырдың аяғынан жеміс салады. Құрғап қалған сабақ сынып, шар тәрізді гүл шоғырымен, желмен домалап тұқымын таратады. Тұқымымен көбейеді. Тұқымы өсіп-өнуінің созыңқы кезеңімен ерекшеленеді, мәдени жағдайда төртінші жылы гүлдейді. Қолда жақсы өседі,Қазақстанның ботаника бақтарында өсіріледі, сондай-ақ ТМД елдерінде және Батыс Еуропада гүлдеу мерзімінің ұзақтығымен (25 күн) бағаланады. Халықтық медицинада пиязшықтары өкпе ауруларына, алқынғанда және жараны жазатын зат ретінде қолданады.